Family Tree - Ringel Goslinga (2007)
Woensdag 6 februari 2008
Dit is waar de lezer/kijker het mee moet doen: 108 foto's van familie/bekenden/vrienden van de fotograaf, verschillende witte pagina's en enkele met een zwart blok. Op de laatste pagina volgt een summiere beschrijving van het project "Family Tree" die besluit met de volgende woorden:
"Finally I can conclude that Family Tree is a self–investigation. The way to connect people by photographs was an understandable manner to get a clear vision of my roots. The overall picture of this project is my autobiographic picture. - Ringel Goslinga". Hoe je tot dat autobiografische beeld moet komen, wordt niet direct duidelijk. Nadat ik het boek de eerste keer had doorgebladerd, bekroop mij dan ook het gevoel dat ik een doos Meccano had gekregen met alleen een zeer cryptische aanwijzing voor de constructie.

108 foto's
De foto's die Goslinga van vrienden en bekenden heeft gemaakt, zijn volgens een vast stramien gemaakt. Ten eerste heeft Goslinga er voor gekozen om de geportretteerden afzonderlijk te fotograferen en af te drukken in zwart/wit. Soms een portret. Soms ten voeten uit. Ten tweede bestaat de achtergrond van de foto's meestal uit een neutraal gebladerte. Slechts een enkele keer is een andere omgeving zichtbaar. Maar ook in deze gevallen is deze niet herkenbaar als het natuurlijke habitat van de geportretteerde. Ten slotte het meest opvallende: de gelaatsuitdrukking. Bij de meesten is er geen dwangmatige glimlach zichtbaar maar staat het gezicht uitdrukkingsloos tot somber.

4 secties
De foto's staan niet in willekeurige volgorde in het boek. Goslinga heeft de foto's geordend in vier secties ("maps"). De eerste sectie bestaat uit foto's van bekenden uit zijn vroegere omgeving. Van buurvrouw tot tandarts tot ex–viendin. De tweede en derde sectie bestaan uit familieleden. De vierde bestaat uit foto's van bekenden uit zijn huidige omgeving.

De foto's worden afgewisseld met een of meer lege bladzijden. Dat is niet alleen bij deze sectie zo maar ook bij de andere die secties. Het is aanvankelijk raadselachtig waarom deze blanco's zijn ingevoegd en waarom hun aantal telkens verschilt. Wanneer je het boek voor het eerst bekijkt probeer je dat te verklaren maar waarschijnlijk tevergeefs. Dit raadsel wordt pas bij nadere bestudering van het boek duidelijk. De oplossing hiervoor staat achterin het boek. Daar staan namelijk overzichten van de vier verschillende secties met miniatuurweergaven van de foto's. Hieruit kan worden afgeleid hoe de geportreteerden zich verhouden tot zijn levenslijn en de belangrijkheid in zijn leven. Kortom, Wie stonden wanneer centraal.

Een gezin, twee secties
De laatste bladzijde van het boek maakt duidelijk waarom Goslinga er voor gekozen heeft zijn vaders kant en zijn moeders kant in aparte secties weer te geven: zijn ouders gingen scheiden toen hij drie jaar was. Ook hier worden de foto's weer afgewisseld door lege bladzijden. Hier begint het boek voor de kijker echt te wringen. Je bent als kijker gewend dat je een blik wordt gegund in het leven van een ander met behulp van foto's. Dan gaat het vaak om familiekiekjes van feestelijke gebeurtenissen of vakanties. Daar passen dan titels bij als "Vader en moeder aan het strand" of "Met zus op de schommel". Je ziet aan de manier waarop de verschillende familieleden op de foto staan wat hun (sociale) rol in het gezin is. Deze context ontbeer je nu als kijker. Je moet het doen met afzonderlijke foto's. Je enige aanknopingspunt is het overzicht achterin het boek en de kennis dat het om een gescheiden gezin gaat.

Toch ga je ook bij deze foto's, net als bij een 'normaal' familie–album, op zoek naar familietrekjes. Zie je dezelfde gelaatstrekken terugkomen? Hebben ze allemaal zulke wenkbrauwen, zijn de sproetjes aan moederskant genetisch bepaald? Maar met afzonderlijke foto's is de spontane herkenning van dit soort familietrekjes verdwenen.

Intrigerend
"The overall picture of this project is my autobiographic picture. - Ringel Goslinga". Welk beeld ontstaat uit de wisselwerking die ontstaat tussen het boek en de lezer/kijker? Goslinga probeert de kijker het niet te gemakkelijk te maken. De gefotografeerde kennissen,vrienden en familieleden zijn waarschijnlijk door de fotograaf gevraagd om niet te lachen en zo neutraal mogelijk te kijken zodat je als kijker geen aanknopingspunt hebt aan hun emoties. De achtergronden zijn neutraal. Er is geen kleur gebruikt. Het hele stramien van de foto's zijn bedoeld om de geportretteerden te objectiveren. Maar de foto's verraden wel iets anders. Ondanks de poging tot objectiveren spreekt er liefde uit de foto's. Liefde voor het fotograferen. Liefde voor het vangen van het mooie beeld, de juiste compositie.

"Family Tree" is een intrigerend boek. Het heeft me uren in de greep gehad in een poging zelf een beeld van de fotograaf te krijgen. Welk beeld heb ik gekregen?

Ringel Goslinga, zoon van geschieden ouders, waarschijnlijk een gezicht met sproetjes, maar bovenal fotograaf.

Ringel Goslinga
Family Tree
256 bladzijden, gebonden
Prijs € 29,95
Uitgeverij Veenman
ISBN 978 90 8690 122 7
Uitgegeven in 2007
Links bij dit artikel: