cadoc.nl, boeken over kunst, fotografie en vormgeving (en nog veel meer)
N.P. de Koo 1881-1960. Grafisch vormgever en interieurarchitect
Woensdag 30 april 2008
N.P. de Koo. In de verre krochten van mijn geheugen gaat ergens een belletje rinkelen. Maar niet luid en niet duidelijk. Tot je in het boek "N.P. de Koo 1881–1960. Grafisch vormgever en interieurarchitect" begint te bladeren want dan begint er al wat meer herkenning te komen. Je herkent sommige beelden wel. Zoals de karakteristieke reclame–uitingen voor Phoenix bier of de poster voor AVO zomerfeesten. Maar het verband met de naam Nicolaas de Koo werd door mij in ieder geval niet spontaan gelegd.

Dat De Koo bij veel liefhebbers van vormgeving uit de eerste helft van de 20e eeuw geen grote bekende is, is op zich volstrekt begrijpelijk. Begrijpelijk omdat De Koo in de periode (tussen 1908 en 1953) waarin hij werkzaam was als interieurarchitect, tentoonstellingsvormgever en grafisch ontwerper geen baanbreker was. Niet zoals bijvoorbeeld Piet Zwart, Hendrik Nicolaas Werkman of Paul Schuitema dat waren. De Koo stond niet bekend om zijn experimenten. Aan de andere kant is het onbegrijpelijk dat De Koo geen grotere bekendheid heeft gekregen. Enerzijds omdat hij veelzijdig was. Anderzijds omdat hij voor enkele grotere firma´s letterlijk beeldbepalend is geweest.

Veelzijdig
De Koo was een man met vele liefdes als het op vormgeven aankwam. Zo was hij werkzaam als interieurarchitect, tentoonstellingsvormgever, grafisch ontwerper, architect en industrieel vormgever. Als interieurarchitect zette hij zijn eerste schreden in 1913 met de inrichting van villa Nieuw Zandbergen in Huis ter Heide. Daarna volgden al snel andere opdrachtgevers als de Rotterdamse Kunstkring en de Zuid–Hollandsche Vereniging tot bevordering van Kunstnijverheid. Ook vermogende Amsterdamse en Rotterdamse particulieren behoorden tot zijn opdrachtgevers.

Uit de schaarse foto´s die van deze interieurs bewaard zijn gebleven, is te zien dat De Koo een goed gevoel had voor sfeer, harmonie en materiaalgebruik. Dat zie je ook terug bij zijn ontwerpen voor tentoonstellingen, hoewel je daar wel het gevoel krijgt dat de tijdsgeest, het modieuze wat meer de ruimte krijgt. Bijvoorbeeld voor de tentoonstellingsstand die hij in 1919 inrichtte voor de Phoenix Brouwerij dat bij die gelegenheid haar alcoholvrije bier Malto wilde promoten. Helaas ontbreken op de zwartwit foto´s de "gedurfde frissche en charmante kleur oranje" waar het blad De Bedrijfsreclame over rept.

Beeldbepalend: huisstijl
Een van de kenmerken van De Koo als grafisch vormgever was zijn stijlvastheid. Reclame–uitingen voor het bierbrouwerij "Phoenix" en de ontwerpen die De Koo maakte voor de PTT zijn wat dat betreft het meest kenmerkend. Voor de PTT maakte hij in de periode 1919 en 1953 een groot aantal ontwerpen. Het is opvallend dat hij voor een breed assortiment sterk uiteenlopende producten, van brievenbusbiljetten tot brievenbussen tot een compleet mobiel autopostkantoor, zo´n consistent beeld neer kon zetten. De PTT gaf dan ook veel ruimte om over de hele linie dat vormvaste beeld neer te zetten.

De drijvende kracht achter het "esthetische gebruiksvoorwerp" en de huisstijl bij de PTT was tot 1942, het jaar van zijn overlijden, J. F. van Royen. Bij liefhebbers van het bibliofiele boek is hij onder andere bekend van de Kunera Pers en De Zilverdistel.

probably the least known of all the Dutch graphic designers…
Purvis kondigt Nicolaas de Koo in zijn boek "Dutch Graphic Design 1918–1945" (1992) als volgt aan: "De Koo is probably the least known of all the Dutch graphic designers who played a role between the two world wars, and much of his work has remained unknown.". Peter van Dam heeft hieraan met de publicatie van " N.P. de Koo 1881–1960. Grafisch vormgever en interieurarchitect " een einde gemaakt. De Koo en zijn oeuvre staan op de kaart en niemand die daar nog omheen kan. In dit prachtige en rijk geillustreerde boek wordt duidelijk hoe veelzijdig en beeldbepalend De Koo is geweest. Het is de verdienste van Peter van Dam dat het gepresenteerde beeldmateriaal nu voor een groot publiek beschikbaar is geworden.

Het boek verschijnt als publicatie bij de tentoonstelling 'Klinkklare Vormgeving – N.P.de Koo (1881–1960) in het Museum voor Communicatie, Den Haag, van 21 maart t/m 29 juni 2008.

Peter van Dam
N.P. de Koo 1881–1960. Grafisch vormgever en interieurarchitect.
180 bladzijden, paperback
Prijs € 25,00
Zoo producties
ISBN 978 90 74009 53 9
Uitgegeven maart 2008
Links bij dit artikel: