cadoc.nl, boeken over kunst, fotografie en vormgeving (en nog veel meer)
Marliz Frencken. Cruel Beauty
Dinsdag 21 oktober 2008
Dit boek heeft me veel hoofdbrekens gekost. Om duidelijk te maken hoe dat komt, zal ik toelichten hoe bij mij meestal een bespreking tot stand komt:

1. Het boek komt binnen, wordt enthousiast uitgepakt en daarna één keer gelezen en bekeken.
2. Vervolgens laat ik het één of twee dagen liggen om het te laten bezinken.
3. Daarna lees en bekijk het ik het nog een keer en noteer de trefwoorden die ik in mijn bespreking wil verwerken.
4. Tenslotte schrijf ik het stuk met het boek binnen handbereik.

In het geval van Marliz Frencken´s "Cruel Beauty" bleef ik steken bij punt twee. Daarna bleef het stil. Heel stil. Want wat moest ik met deze beelden aan? Eigenlijk had ik geen idee. En dat duurde lang. Heel lang.

Vrouwenbeelden.
Marliz Frencken maakt beelden. Veel beelden. De beschrijving van de beelden is relatief eenvoudig. Het is als een recept met geringe variaties als het gaat om de ingredienten. Ieder beeld bestaat uit een vrouwspersoon van klei. Het beeld is geornamenteerd met allerlei "objets trouvés" zoals blikjes Nivea, snoeppapiertjes, kralen en knopspelden. Vaak is er een verwijzing naar het thema "moeder–met–kind". Het geheel is vaak overgoten met een transparante lak. Het beeld is om en nabij 40 centimeter hoog. Het resultaat is op zijn zachts gezegd bijzonder.

Beauty – Cruelty: Cruel Beauty
De vraag die blijft is wat de kunstenares heeft willen uitbeelden? Want de beelden roepen bij mij zoveel dubbele gevoelens op, dat dat voor mij niet direct duidelijk was. Aan de ene kant spreekt uit de beelden een grote mate van spontaniteit en positiviteit. De vrouwspersonen hebben qua vorm iets naiefs, bijna kinderlijks. De aangebrachte versieringen lijken soms (semi–) willekeurig te zijn aangebracht en de kleuren zijn ronduit vrolijk te noemen. Ook de transparante lak waarin de beelden gegoten zijn, heeft iets nonchalants.

Aan de andere kant hebben deze gestolde figuren met hun allesdoorborende knopspelden iets onheilspellends. Een leven dat bevroren is in de tijd. Eeuwig verstilde schoonheid. En dan de hoeveelheid beelden. Pagina na pagina soortgelijke beelden alsof de kunstenares een waanzinnige productiedrang heeft, een manie bijna. De hoeveelheid beelden is werkelijk angstaanjagend: volgens de inleiding heeft de kunstenares in amper twee jaar tijd meer dan 200 beelden gemaakt.

Grap of ernst?
"Grap of ernst?". Eerlijk gezegd is dat de vraag waar ik me tijden mee bezig heb gehouden. Want als je een individueel beeld bekijkt, dan zie je de losse delen nog: een vrouwenfiguur van klei, wat losse "objets trouvés" als ornamenten, wat kleur en een laag transparante lak. Bij sommige beelden denk je "Heel aardig…" en bij andere denk je "Ach…". Maar wanneer je een soortgelijk beeld zo vaak achter elkaar ziet, in zo veel variaties en met telkens dezelfde uitgangspunten, dan pas zie je het hele beeld, het Gestalt. Dan pas zie je de bezetenheid die achter de beelden zit. Je ziet dat de kunstenares op zoek is naar het weergeven van twee archetypen: het archetype van de vrouw als object van schoonheid en het archetype van de vrouw als moeder. Daarin is ze geslaagd. Al duurde het bij mij enige tijd voordat dat totaalbeeld opdoemde.

Fantastische uitvoering.
Het boek is, en dat moet echt worden gezegd, fantastisch uitgevoerd. De foto´s van de beelden zijn prachtig en zeer goed afgedrukt. Sommige bijzondere details worden op uitslaanbare pagina´s nog eens benadrukt. Het formaat laat zich omschrijven als "kloek". Daarmee komen de bijzondere beelden volledig tot hun recht. Nog belangrijker is dat, uiteindelijk, het beeld dat de kunstenares wilde scheppen ook uit al die afzonderlijke beelden, naar boven komt drijven.

Jan Hoet (voorwoord)
Marliz Frencken. Cruel Beauty
158 bladzijden
Prijs € 34,95
Uitgeverij d"jonge Hond
ISBN : 978–90–89100–89–4
Uitgegeven september 2008
Links bij dit artikel: