Fanaten.
Bezetene, dweper, freak, maniak, uiterst fel… het is slechts een kleine greep uit de lijst van negatief getinte synoniemen die er zijn voor fanaat. Maar wanneer een fanaat zijn energie en toewijding zo weet te kanaliseren dat er een werkelijk fantastisch boek uit voort komt, welk woord is dan op zijn plaats? "IJveraar" zou een goed alternatief zijn. Zelden heb ik een boek gezien dat met meer liefde en toewijding van opmerkingen, verklaringen en bijschriften is voorzien dan The New Annotated Sherlock Holmes: The Novels.
The New Annotated Sherlock Holmes
Dit is niet de eerste keer dat de avonturen van Sherlock Holmes en zijn trouwe Watson zijn geannoteerd. Al in 1964 verscheen een uitgave waarin fictieve figuren aan werkelijke werden gekoppeld, waarin fictieve plaatsen op een bestaande topografische kaart werden gezocht (en soms gevonden). Het is wel de eerste keer dat het zó uitgebreid, met zoveel aandacht en in zó´n prachtige vorm is verschenen. Alle korte verhalen waren al eerder door Leslie S. Klinger geannoteerd en met The New Annotated Sherlock Holmes: The Novels is dit ook voor de langere verhalen gebeurd. Klassiekers als Arthur Conan Doyle "s "A Study in Scarlet", "The Sign of Four", "The Hound of the Baskervilles" en "The Valley of Fear" komen op deze manier voor een nieuw lezerspubliek tot leven.
Zeer rijkelijk geannoteerd.
De annotaties zijn weer in groten getale aanwezig. Alleen al het in "The Hound of the Baskervilles" zijn meer dan 230(!) annotaties aangebracht. Dat kan gaan over relatief kleine zaken als een gloeilamp. In het verhaal wordt verwezen naar de gloeilamp van "Swan en Edison". Uit de annotatie wordt duidelijk dat Swan in Engeland bijna een jaar vóór Edison in Amerika patent op de gloeilamp had aangevraagd. Daardoor werd Edison verplicht om in Engeland samen met Swan de gloeilamp in productie te nemen. Vandaar de gloeilamp van "Swan en Edison". Soms gaan de annotaties over voor het verhaal meer substantiële zaken zoals de vermeende "echte" locatie van Baskerville Hall, het voorvaderlijk gebouw van Sir Henry Baskerville en de plek waar "The Hound of the Baskervilles" zich zou hebben afgespeeld.
Vergeten annotatie?
Meestal zijn er zoveel annotaties bij de verhalen geplaatst dat er simpelweg niets meer te vragen of te verwonderen valt. Toch heb ik me bij de onderstaande passage achter de oren gekrabd.
Holmes en Watson hebben net kennisgemaakt met Dr. Mortimer die zijn zorgen uit over Sir Henry Baskerville en Holmes overweegt de zaak aan te nemen. Dan vindt het volgende gesprek plaats:
– "How long will it take you to make up your mind?"
– "Twenty–four hours. At ten o"clock tomorrow, Dr. Mortimer, I will be much obliged to you if you will call upon me here, and it will be of help to me in my plans for the future if you will bring Sir Henry Baskerville with you."
– "I will do so, Mr. Holmes." He scribbled the appointment on his shirt–cuff and hurried off in his strange, peering, absent–minded fashion. Holmes stopped him at the head of the stair.
– "Only one more question, Dr. Mortimer. You say that before Sir Charles Baskerville´s death several people saw this apparition upon the moor?"
– "Three people did."
– "Did any see it after?"
– "I have not heard of any."
– "Thank you. Good–morning."
Nog een keer het fragment waar ik bij stil wil staan: "He scribbled the appointment on his shirt–cuff". In het Nederlands is dat zoiets als "Hij noteerde snel de afspraak op zijn manchet (of mouw)".
Was dat normaal? Maakte men rond 1900 aantekeningen op manchetten? Het komt me erg vreemd voor… Toch wordt er geen woord over geannoteerd. Een klein uur Google–en bracht ook geen uitkomst. Het enige dat ik wijzer ben geworden is dat er een Engelse uitdrukking bestaat waarin het woord "cuff" voorkomt: iets "of the cuff" zeggen. Hetgeen zoveel betekent als "Voor de vuist weg vertellen…" of, en dat lijkt er qua beeldspraak nog het meest op, "Uit de mouw schudden…". Het enige dat ik in dat verband, uit de mouw schudden, ook nog kon vinden was een Victoriaanse aardigheid in de vorm van een Shirt Cuff Card Cheat. Met dit ingenieuze mechaniekje was het mogelijk om kaarten in de manchetten te verbergen en op gepaste momenten tevoorschijn te toveren.
Toewijding én leesbaarheid.
Wat me een dergelijke, zéér eenvoudige poging tot annotatie wel heeft geleerd, is hoeveel tijd, moeite en toewijding de doorwrochte annotaties in het boek moeten hebben gekost. En doorwrocht is het. In totaal, voor alle vier verhalen, zijn er om en nabij duizend annotaties. Je zou daarnaast bijna vergeten dat de verhalen van Sherlock Holmes nog steeds zeer leesbaar zijn, ook nu nog. Ik heb met bijna dezelfde jongensachtige spanning als ongeveer vijfentwintig jaar geleden de verhalen gelezen. Alleen die shirt–cuff´s, die zaten we dwars…
Arthur Conan Doyle (geannoteerd door Leslie S. Klinger)
The New Annotated Sherlock Holmes: The Novels
907 bladzijden
Prijs $ 39,95
W.W. Norton
ISBN 978–0393058000
Verschenen november 2005