Interview met Jacqueline Hassink over Car Girls
Vrijdag 10 april 2009
Zaterdagmiddag 4 april 2009. We zitten op de tweede etage van het American Book Center uitkijkend op het Spui. De in New York woonachtige Jacqueline Hassink heeft hier de afgelopen drie uur haar nieuwste boek Car Girls gesigneerd. Toen ik eerder die dag even mijn hoofd om de deur stak, zag ik grote stapels het pand verlaten. Op de tafel voor ons ligt haar nieuwste boek Car Girls: groot, glanzend en uitnodigend.

Je bent in 2001 begonnen met Car Girls, wat was daarvoor de directe aanleiding?

Toen ik met Fortune magazine werkte was daar destijds een bureauchief in Tokio die zei dat als je iets wilt weten over de Japanse cultuur en economie, dan moét je de autoshow bezoeken. Dus dat deed ik toen op een dag en er ging een wereld voor me open. Ik was nog nooit op een autoshow geweest maar het was echt waanzinnig. Gigantisch groot, en al die verschillende eilanden van automerken met hun laatste modellen. De grote diversiteit, de verschillende car girls en de muziek die erbij hoort, echt een hele dynamische wereld. Én visueel heel interessant en verleidelijk. Vooral die car girls, daar moet ik iets mee doen. Toen ik terug naar New York ging, ben ik gaan brainstormen over een eventueel project.


Wat was het moment waarop je dacht "Dit wordt een project "?

Dat wist ik eigenlijk direct al. Dan word ik heel erg opgewonden, er komt dan een soort adrenaline in m´n lichaam en word ik waanzinnig gefascineerd. Er beginnen dan allerlei ideeën te komen in m´n hoofd, word heel onrustig, en dan weet ik, als de onrust langer duurt dan een paar weken en als ik er telkens weer op terugkom, dat ik er iets mee moet doen. Ik had ook ongelooflijk veel zin om het te maken. Want besef goed dat, een boek maken zoals dit, waarbij je zoveel foto´s moet maken en de wereld hebt afgereisd, is fysiek heel zwaar, het kost veel geld, en als dan die motivatie er halverwege er niet meer is... Maar als die motivatie zó groot is dat ik alles wil doen om dat werk te maken, dan weet ik dat het goed zit.


Is het een natuurlijk verlengde vanuit je vorige projecten?

Zeker ja, het heeft met economie te maken, bedrijfsleven, maar het is heeft meer zijsporen. Het heeft heel veel met corporate identity te maken. En ook met erotiek.


Als ik kijk naar één van je vorige projecten, "Female Power Stations: Queen Bees", dan lijkt Car Girls wel het tegenovergestelde?

Dat hebben wel meerdere mensen gezegd. Ook Domains of Influence met de Arabische topvrouwen wordt wel genoemd. Dat begrijp ik wel maar dat is toch anders. De insteek is anders. Het gaat meer over een fenomeen, over hoe één van de grootste industrieën van de wereld haar producten wil verkopen. Het gaat niet over vrouwen persé, het had ook over car boys kunnen gaan, maar in dit geval gaat het over car girls. Vrouwen zijn zeg maar meer een soort performers of actrices die een rol spelen. Maar die andere vrouwen uit de andere projecten, dat zijn individuen, dat is een heel ander onderwerp. Hier ging het om een fenomeen, om iets als corporate identity.


Vanaf wanneer herkende je op de beursen de verschillende corporate identities?

Op wereldschaal? Niet echt, het zijn global players maar die zich richten op lokale markten. Alleen de hele luxemerken hebben wel een global look. De andere merken passen zich helemaal aan de situatie en het land waar ze zich op dat moment begeven. Je ziet dat sterk in Sjanghai, Tokio en New York. Daar zie je dat ook heel sterk, daar zijn de meisjes vaak wat meer "chunky", zijn niet zo supermager gebouwd en hebben zakenpakken aan. Ze zien er echt heel anders uit dan bijvoorbeld een Tokio–meisje.


Je hebt het over performers als je het over car girls hebt. Toch zie ik wanneer ik naar de foto´s kijk vaak wat statische en licht treurige vrouwen staan. Bijvoorbeeld deze, "Lamborghini girl 3, Frankfurt", wat is dan de performance die ik hier zie?

Op de foto´s is dat niet altijd te zien. Het is zo dat toen ik die foto nam er twee Lamborghini meisjes staan, één met rood en één blond haar, met zo´n pak aan, als automonteurs en die houden af en toe de deur open, slaan ze weer dicht, of helpen ze mensen met informatie.

Maar dit was een moment dat ik heel erg mooi vond: want ze was aan het werk en al die mannen die kijken allemaal naar die auto en toen opeens was er een enorme klap en ergens een heel hoog geluid. Toen keek ze op en op dat moment leek het alsof ze in een hele andere wereld zat, ze was min of meer geïsoleerd, dat vond ik heel fascinerend.


Het viel me ook bij andere foto´s op dat de mannelijke blikken niet echt op de op de car girls gericht zijn, je ziet eigenlijk maar heel weinig mannen die interacteren met de car girls.

Ze zijn er wel, maar het is ook natuurlijk hoe ik erna kijk, als ik een mannelijke fotograaf zou zijn en deze serie had gemaakt, dan had ik er heel anders naar gekeken dan nu als vrouw.


Waaraan kun je zien dat het fotografe Jacqueline Hassink is die deze foto´s heeft gemaakt?

Ik val niet op vrouwen, dus ik kijk sowieso niet op een seksuele manier naar deze vrouwen. Ik ben heel erg geïnteresseerd in de dynamiek van het moment. De meeste mannen die vrouwen fotograferen daarbij gaat de vrouw zeg maar poseren, dan krijg je klassieke car girls. Dat vind ik totaal oninteressant. Ik vind juist die rare soort van, zeg maar vervreemde momenten, waar ze even niet oplet of ze even vervalt uit haar car girls rol, die vind ik boeiend. Dat zijn echt van die moment waarnaar ik op zoek ben. Verstilde momenten.


Jacqueline Hassink bladert in het boek dat voor ons ligt en wijst in verschillende foto´s op filmische achtergronden, bijzondere verlichting en de manier waarop de car girl in dat geheel een plaats inneemt. Ze beschrijft de dynamiek van de shows: de verlichting, de muziek, de glitter & glamour. Het wachten op het juiste moment. Waarbij iets van eenzaamheid ontstaat op een plek waar je die met zoveel mensen en activiteiten niet zou verwachten.

Je wacht ook bewust tot zoiets gebeurt?

Ja!! Ik wacht soms wel een half uur bij zo´n stand. Dan loop ik er omheen, ga hier staan, daar staan en dan kijk ik en zie opeens iets wat ik interessant vind. Dan begin ik pas te fotograferen. Van zo´n meisje heb ik slechts drie beelden en als ik denk "Ik heb hem!" dan ga ik weer door.


Weet je vanaf het begin van je project "Dat is hem!", dat zijn de foto´s die ik wil maken?

Nee, nee. Lesley Martin, de editor van Aperture [de uitgever van het boek Car Girls, PJK], en ik gaan in meerdere sessies door al die beelden heen. Dan begint het selectieproces. Zo moest de foto van die bijna naakte Seat girls er in van Lesley Martin. Dat gaf volgens hem juist die enorme diversiteit aan car girls weer.

Zo zijn we er een beetje door heen gegaan. Dan ontstaan ook meer ideeën over de vorm van het boek. Zo ontstond het idee voor een glossy magazine. Of over de uitvergrotingen van de foto´s. Die kaarten wilde ik zelf heel graag. Terwijl vormgeefster Irma Boom dan weer kwam met het idee van de centerfold en de poster als omslag.


Waar vertel je meer mee, met je foto´s of met de vormgeving? Neem bijvoorbeeld de omslag. Dat is een poster met één van je foto´s en wanneer je het helemaal uitklapt zie je een car girl ten voeten uit maar wanneer je deze weer terugvouwt, blijft er van de hele foto alleen maar een "lijf", een body over. Zit daar iets van een sociaal commentaar in?

Nee, nee, je moet het zo zien. Je begint met Car Girls in 2001. Dan krijg ik het idee en ben ik vijf jaar aan het fotograferen. Dan creëer ik het idee door de schema´s. Maar er komt steeds meer bij. Bijvoorbeeld het aanraken, de erotiek van het aanraken of de huid en het haar. Daarom werden de kaarten steeds meer uitgebreid, je hebt zelfs één met alleen maar de haarstijl. Het idee om dit te maken is niet zo vreemd binnen het geheel van het boek. Irma doet soms een voorstel, en ik zeg soms "oké" of "niet oké" maar Car Girls en het concept van het project is echt mijn werk. Het boek is duidelijk het resultaat van een samenwerking tussen Irma en mij. De beelden, het concept en de vormgeving is één geheel.


Je begint dan met het fotograferen van de car girls in 2001, wat is dan het moment dat je denkt nu moet ik iets van een taxonomie gaan maken, de uitklapplaten in het boek?

Dat was direct in het begin. Ik heb het beeld in mijn hoofd van die automerken en de vrouwen die bij die merken horen. In de computer maak ik dan ook van die kaarten. Die maak ik in eerste instantie zelf en laat ze vervolgens aan Irma zien. Zij doet dan een voorstel voor een wat meer leesbare vorm van de kaarten. Die kaarten zijn er dus echt vanaf het begin, ik begon ook direct met het organiseren van de beelden. Dat is ook wat het mijn boek maakt, anders is het alleen maar een boek vol met foto´s van vrouwen. De bedoeling was ook om de dynamiek en de kleur en het glanzende weer te geven van het lak van de autos. Zodat het geen saai boek wordt. Je wordt telkens weer verrast. Het straalt glitter en luxe uit.


Er zijn maar 1500 exemplaren van het boek Car Girls gemaakt. Is dat niet een echt minimale oplage van zo´n boek?

Ja, het is ook al bijna uitverkocht. Maar er komt ook nog een andere uitgave, een kleiner boekje. Op de Autorai heb ik ook een installatie en daar is dat boekje ook te krijgen en het is een verkleinde versie met vijf kaarten er in. Dat boekje komt in de herfst uit in een oplage van 7500 exemplaren. 3000 exemplaren zijn al verkocht op de Autorai.


En nu? de industrie is in zwaar weer, kun je nu nog zo´n serie maken?

Zwaar weer? Ze gaan ten onder! Toen ik begon wist ik dat uiteraard niet maar het is nu nog maar de vraag of de autoshows zoals ik ze heb meegemaakt er de komende jaren nog zullen zijn. Nu weet ik dat het een interessant moment geweest is. Toen ik in januari 2009 in Detroit op de autoshow was, was het ook al heel stil. Bijna geen automeisjes meer. Een soort bizarre omslag.


Heb je al een volgend project?

Ja, meerdere. Ik doe meestal vier, vijf projecten tegelijkertijd. Dit is dan een moment waarop er iets wordt afgerond maar ondertussen lopen er diverse projecten tussendoor. Vanaf 2004 ben ik al bezig met twee projecten en die gaan over ruimtes. Eén gaat over kleedkamers in de haute couture wereld en de ander over Japanse tuinen, zeg maar Zen–Boeddistische tuinen. De eerste beelden waren in 2007 in huis Marseille te zien in de tentoonstelling "The Power Show" dat uiteindelijk ook een boek is geworden 'The Power Book' bij Chris Boot. Daar begint het verhaal met de tuinen al maar ik ben nu veel meer aan het fotograferen. Dat wordt waarschijnlijk ook een boek. Ik ben ook bezig met een project over de economie. Over de golden economy, de huidige Gouden Eeuw. Over het utopische beeld van onze economie maar dat helemaal aan het afbrokkelen is. Het is uiteraard ook sceptisch bedoeld. Het ideaalbeeld van een bloeiende economie met het uitgeven van geld. Over de luxe–industrie. Maar goed, ik heb de afgelopen drie jaar vijf boeken uitgegeven waarvan één boek werd herdrukt. In 2010 moeten er geen boeken uitkomen. Er moet rust komen. Rustig werken aan nieuwe dingen.


Jacqueline Hassink
Car Girls
184 bladzijden
Prijs $ 85,00
Aperture
ISBN 978–1–59711–097–6
Verschenen maart 2009
Links bij dit artikel: