U kent de "JPEG", sterker nog; er staan op deze webpagina minimaal drie voor uw neus. Kort door de bocht gezegd, is een "JPEG" een plaatje dat volgens een bepaalde methode is omgezet in nullen en enen en daarna weer als een plaatje getoond kan worden. Het mooie van een "JPEG" is dat er relatief weinig informatie verloren gaat. Wanneer u een foto scant, zult u nauwelijks kwaliteitsverschil merken tussen het origineel en het digitale beeld dat vervolgens op het scherm staat. Anders wordt dat bij kleinere afbeeldingen of afbeeldingen met veel subtiele kleurovergangen. Dan gaat er informatie verloren over de kleuren in de afbeelding. Dat verlies en het effect van dat verlies op een foto, intrigeerde fotograaf Thomas Ruff dermate dat hij een heel boek heeft samengesteld over dit fenomeen: "jpegs".
Veel uitleg bederft vaak de pret maar in dit geval is enige uitleg een must. Een plaatje waarvan een "JPEG" is gemaakt, ondergaat vele veranderingen. Dat is misschien niet direct te zien aan het eindresultaat maar als je goed kijkt zie je het wel degelijk. De bedenkers van de "JPEG" zijn van het principe uit gegaan dat het menselijke oog gevoeliger is voor helderheid dan voor kleur. Om er toch voor te zorgen dat een plaatje qua nullen enen kleiner wordt, moet op een onzichtbare manier informatie worden verwijderd. Bij een "JPEG" wordt er bezuinigd op kleur. Een foto wordt opgedeeld in kleine blokjes van acht bij acht pixels en voor dat kleine blokje wordt gezocht naar de beste manier om recht te doen aan met name de helderheid. In de meeste gevallen gaat dat zeer goed. U zult zelfs bij relatief grote "bezuinigingen" maar weinig kwaliteitsverlies merken.
034–035
Thomas Ruff
jpeg an01, 2004
C–Print with Diasec
Framed: 74.02 x 113.78 inches
188 x 289 cm
(uit: jpegs, Aperture, 2009)
Klik hier voor een vergroting
Courtesy David Zwirner, New York
Er is echter een omslagpunt. Dan worden de anders onopgemerkte blokjes van acht bij acht pixels hinderlijk zichtbaar. Maar wat voor de één hinderlijk is, is voor de ander een onbedoelde schoonheid. Thomas Ruff is iemand uit die laatste categorie. Hij zocht en vond op het internet vele honderden afbeeldingen waarbij het beeld op een omslagpunt is gekomen van herkenbaar naar abstract.
Het is overigens niet de eerste keer dat Ruff op het internet op zoek is geweest naast digitale afbeeldingen. Eerder gebruikte hij pornografische afbeeldingen voor zijn serie "Nudes". De veelal expliciete scènes werden door hem digitaal bewerkt totdat de afbeeldingen zó schimmig werden dat slechts met enige moeite en fantasie de scène in het hoofd gereconstrueerd kon worden.
018_019
Thomas Ruff
jpeg ev01 , 2004
C–Print with Diasec
Framed: 74.02 x 84.25 inches
188 x 214 cm
(uit: jpegs, Aperture, 2009)
Klik hier voor een vergroting
Courtesy David Zwirner, New York
Met zijn nieuwste project jpegs gaat Ruff dus nog een stap verder. Bewerkte hij voor de serie Nudes de digitale afbeeldingen van naakten nog tot net iets anders, voor de serie jpegs behandelt hij de op internet gevonden afbeeldingen als readymades. Het enige dat hij hoefde te doen, was het buiten de normale context plaatsen van de afbeeldingen.
Door de jpegs op te blazen tot waanzinnige formaten (meer dan een meter groot) gaan de afbeeldingen op twee manieren werken. In de eerste plaats, kun je bij voldoende afstand, de voorstelling op de afbeelding nog herkennen. Een tempel in het Verre Oosten, een opname van 9/11, een bos, enzovoorts zijn nog als zodanig te herkennen. Wanneer je er dichter op gaat staan, worden de blokjes van acht bij acht pixels zichtbaar en wordt de afbeelding een abstracte voorstelling.
Waar de grens van realisme en abstractie precies ligt, is moeilijk te zeggen. Dat hangt niet in de laatste plaats van de afbeelding zelf af. Sommige scènes, zoals die van de aanslagen op 11 september, zijn in ons geheugen gegrift, ook wanneer de afbeelding dicht(er)bij komt, blijf je als voorstelling zien. Andere afbeeldingen met bijvoorbeeld scènes uit de natuur waarin veel kleurschakeringen voorkomen, worden al snel abstracten. Bij het boek werkt dit gelukkig nog steeds zo. Het boek heeft een fors formaat en de afbeeldingen zijn prachtig weergegeven. Je hebt dan ook de hele tijd de neiging om het boek óf dichtbij of ver van je af te houden, al naar gelang je de voorstelling of de abstractie wilt zien.
095_86
Thomas Ruff
jpeg sr01, 2007
C–Print with Diasec
91 5/8 x 72 7/8 inches
232.7 x 185.1 cm
(uit: jpegs, Aperture, 2009)
Courtesy David Zwirner, New York
jpegs van Thomas Ruff is wat dat betreft een kijk–denk–en–doe–boek. De afbeeldingen dwingen je om na te denken over wat je ziet en hoe je het wilt zien. Onnadenkend doorbladeren is er niet bij. Je moet je telkens afvragen waarnaar je kijkt en waarom. Deze bespreking kan niet worden afgesloten zonder de uitgever Aperture te complimenteren. Het formaat is perfect gekozen en de kwaliteit van reproductie is zoals eigenlijk altijd, geweldig. Een absolute aanrader!
Thomas Ruff (foto´s), Bennett Simpson (essay)jpegs
132 bladzijden
Prijs $ 85,00
Aperture
ISBN 978–1–59711–093–8
Verschenen mei 2009