Zijn tekeningen zijn lichtvoetig en doen in de verte iets denken aan die van Keith Haring. Minimaal één op de drie tekeningen heeft een erotische inslag. En de beste omschrijving van zijn werk in één woord is "naïef". Ik heb het over de tekeningen van William N. Copley. "Wie?", hoor ik velen van u denken. Dacht ik ook. Het boek "William N. Copley. Among Ourselves" brengt daar verandering in.
Toegegeven, ook ik keek even op toen er een boek werd aangekondigd over de kunstenaar Copley. De in 1919 geboren William N. Copley kende ik niet als kunstenaar, wel als galeriehouder. En als uitgever van een fantastische serie multiples: "Shit Must Stop", ook wel afgekort tot SMS. De serie verscheen in zes portfolio´s met daarin meerdere multiples. Iedere portfolio bevatte multiples van vertegenwoordigers van kunststromingen die we tegenwoordig kennen als Pop Art, Concept Art, Performance Art, Minimal Art, en Fluxus. Maar ook de "oude" surrealisten waren vertegenwoordigd.
William N. Copley, untitled (1979), afbeelding behorend bij: William N. Copley. Among ourselves (Hatje Cantz, 2009)
Dat laatste is niet verwonderlijk. In Californië, Beverly Hills om precies te zijn, opende hij in 1947 een galerie waar met name werken van de grote namen van het surrealisme te koop werden aangeboden. Het werd geen commercieel succes. Slechts sporadisch vonden werken van bijvoorbeeld René Magritte, Max Ernst, Yves Tanguy en Roberto Matta een nieuwe eigenaar. De galerie werd na slechts enkele jaren weer opgedoekt. Maar door zijn ervaring als galeriehouder en de contacten die hij had opgebouwd in de kunstwereld, was wel de basis gelegd voor de nieuwe richtingen die Copley in zou slaan: die van verzamelaar en kunstenaar.
Het boek "William N. Copley. Among ourselves" bevat tekeningen vanaf de vijftiger jaren, toen Copley net was begonnen met tekenen, tot en met 1994, twee jaar voor zijn overlijden. Het eerste dat opvalt, is de stijlvastheid. Er is nauwelijks onderscheid in de werken die samen vier decennia bestrijken. Iedere tekening valt op door een gebrek aan ambitie tot perspectief: het zijn vlakvullingen. De tekeningen en schilderijen blinken uit in spontaniteit. De werken lijken in een zeer korte periode tot stand te zijn gekomen en van een uitgebreide voorstudie lijkt geen sprake te zijn. Ook de gebruikte materialen en technieken maken wat dat betreft niet uit. Van inkt, tot vulstift tot acrylverf, alle werken hebben hetzelfde ongecompliceerde, spontane karakter.
William N. Copley, Among Ourselves (1966), afbeelding behorend bij: William N. Copley. Among ourselves (Hatje Cantz, 2009)
Kunsthistorisch gezien zou je het werk van Copley ergens tussen het surrealisme en pop art kunnen plaatsen. Maar gezien de eigenheid van zijn werk is het de vraag of dat een zinnige exercitie is. De vele verwijzingen naar seksualiteit en het weergeven van alledaagse objecten zoals een hamer of een pijp (!) zijn misschien reden om zijn werk in een bepaald kunsthistorisch hokje te plaatsen. Maar nergens geeft Copley er blijk van volgens een bepaald theoretisch programma te werken. Wat dat betreft zie je in zijn tekeningen steeds meer een persoonlijk beeld van de kunstenaar zelf doorschemeren: lichtvoetig en een mild fetisjisme.
William N. Copley, untitled (1993), afbeelding behorend bij: William N. Copley. Among ourselves (Hatje Cantz, 2009)
William N. Copley is bij het grote publiek onbekend gebleven. Toch heeft zijn werk wel veelvuldig op (grote) tentoonstellingen gehangen. Bijvoorbeeld op de »Documenta 5« (1972) en Documenta 7« (1982) in Kassel. Maar ook in Nederland was het werk van Copley meerdere keren te bewonderen in bijvoorbeeld het Gemeentemuseum Den Haag en het Stedelijk Museum in Amsterdam. Sterker nog, het ís momenteel te bewonderen in het Bonnefantenmuseum Maastricht. Zijn werk maakt daar deel uit van de tentoonstelling Exile on Main St. Humor, overdrijving & dwarsigheid in de Amerikaanse kunst. Daar zijn tot en met 16 augustus 2009 de werken te bewonderen van Richard Artschwager, Peter Saul, John Tweddle, John Wesley, HC Westermann, Joe Zucker en, uiteraard, William Copley.
Voor wie niet in de gelegenheid is (geweest) deze tentoonstelling te bezoeken, of gewoon rustig wil genieten van het vrolijke, eigenzinnige werk van Copley, is dit boek uitermate geschikt!
Klaus Gerrit Friese (samenstelling)
William N. Copley. Among ourselves
158 bladzijden
Prijs € 29,80
Hatje Cantz
ISBN 978–3–7757–2405–0
Verschenen april 2009