Ieder jaar probeer ik minimaal één keer de beeldentuin van Borg Verhildersum in het Groningse Leens te bezoeken. Het ligt op slechts een half uurtje rijden van mijn huis en iedere keer verbaas ik me weer over de schoonheid die je daar aantreft. Schoonheid die deels wordt gevormd door de tuin zelf maar voor het grootste deel wordt gevormd door de beelden van Eddy Roos. Beelden die hij speciaal voor deze tuin heeft gemaakt. Dit najaar is, wederom op slechts een half uurtje rijden, in het Drents museum een grote overzichtstentoonstelling van beeldhouwer en tekenaar Eddy Roos ingericht. Van 27 september 2009 tot en met 24 januari 2010 zijn circa 200 tekeningen en 70 bronzen beelden (waaronder 16 levensgroot) van Eddy Roos te bewonderen. Bij de tentoonstelling verscheen, traditiegetrouw, een werkelijk schitterende catalogus: "Eddy Roos – Verstilde beweging". Het vormt alweer het vijftiende deel in de indrukwekkende serie "Monografieën van het Drents Museum over hedendaagse figuratieve kunstenaars".
Portret Sharon, 1993. Brons, hoogte 40 cm.
Uit: 'Eddy Roos – Verstilde beweging. Beelden tekeningen dans' (Waanders, 2009)
Eddy Roos (1949) studeerde aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in zijn geboorteplaats Amsterdam onder Paul Grégoire en Piet Esser. Na zijn studie werkte Eddy Roos anderhalf jaar in Italië in het atelier van de bekende beeldhouwer Giacomo Manzù. De maatvoering van zijn werk staan onder invloed van de wetten van de gulden snede. Bij de gulden snede verhoudt het grootste van de twee delen zich tot het kleinste, zoals het gehele lijnstuk zich verhoudt tot het grootste. Dat klinkt heel zakelijk en technisch maar wie het werk van Eddy Roos ziet, weet dat de toepassing van deze maatvoering werkt.
Portret Sharon, 1993. Brons, hoogte 40 cm.
Uit: 'Eddy Roos – Verstilde beweging. Beelden tekeningen dans' (Waanders, 2009)
Het vastleggen van beweging, dans in het bijzonder, is hét centrale thema. De meeste beelden en tekeningen stralen daardoor een soort spanning uit. Het lijkt alsof een bepaalde beweging wordt vastgehouden maar dat ie ieder moment weer kan worden doorgezet. Het kwetsbare evenwicht is vaak zichtbaar. Op internet circuleerde geruime tijd voor de opening een alternatieve titel voor de tentoonstelling en het boek: "Verstolde beweging". Gezien de positie van i en de o op het toetsenbord zal het een vertikking zijn geweest maar een Freudiaanse vertikking sluit ik niet helemaal uit.
Twee figuren I "Water", 1990. Brons, 190 x 170 cm
Uit: 'Eddy Roos – Verstilde beweging. Beelden tekeningen dans' (Waanders, 2009)
Niet alleen de bewegingen die Eddy Roos in zijn beelden en tekeningen heeft gevangen zijn schatplichtig aan de dans, dat geldt ook voor de sensuele uitstraling die ze hebben. Zeker de beelden waarbij twee vrouwen als in een bals elkaar omstrengelen, aantrekken en afstoten, missen hun uitwerking niet. De spanning die je ervaart doordat de beweging even is stilgezet, wordt nog eens versterkt door de spanning die je tussen de twee lichamen ervaart.
Liesbeth, 1989. Brons, hoogte 105 cm
Uit: 'Eddy Roos – Verstilde beweging. Beelden tekeningen dans' (Waanders, 2009)
De grote vraag voor de makers van een tentoonstellingscatalogus is hoe je de indruk die zulke krachtige beelden op de kijker achterlaat, overbrengt in boekvorm. Dat heet dan eufemistisch "een uitdaging". Maar een uitdaging die op een werkelijk glorieuze manier door de makers is opgepakt. Een ruime selectie van vaak prachtig uitgelichte foto´s brengen in zeer grote mate het gevoel over dat je ervaart wanneer de beelden voor je neus staan. De combinatie van sterke uitvergrotingen geplaatst naast een totaalimpressie, werkt uitstekend. De teksten bieden een kijkje achter de schermen als het gaat om de ontstaansgeschiedenis van bijvoorbeeld de beeldentuin van borg Verhildersum of de techniek van het bronsgieten.
Rada en Maia I, 2006. Siberisch krijt op papier, 80 x 110 cm
Uit: 'Eddy Roos – Verstilde beweging. Beelden tekeningen dans' (Waanders, 2009)
Het mag duidelijk zijn: "Eddy Roos – Verstilde beweging" is een magnifiek boek. Het is wat mij betreft een schoolvoorbeeld hoe je beeldende kunst in boekvorm over kunt brengen op de lezer/kijker. Daarmee wil ik uiteraard niet zeggen dat u niet meer de tentoonstelling in het Drents museum moet bezoeken, integendeel. Het boek maakt als het goed is (en dat is het!) nieuwsgierig naar meer. Bezoek daarom zeker de overzichtstentoonstelling die tot en met 24 januari 2010 te bewonderen is in het Drents museum. Het is wellicht één van de laatste mogelijkheden om zo´n compleet overzicht van het werk van Eddy Roos te bewonderen.
Henk Vonhoff, Mieke van der Wal, Harry Tupan (en anderen)
Eddy Roos – Verstilde beweging. Beelden tekeningen dans
328 bladzijden
Prijs € 44,50
Uitgeverij Waanders
ISBN 9789040086403
Verschenen oktober 2009