De verraderlijke eenvoud spat bijna van de foto´s: de bescheiden decorstukken, slechts één geportretteerde. Want het boek telt maar één onderwerp: de dochter van de fotograaf, Paula. Ook de manier waarop hij zijn dochter heeft vastgelegd, kent zo in een eerste vluchtige inspectie weinig variatie. Telkens weer zie je dezelfde jonge vrouw variërend in leeftijd van tien tot tweeëntwintig jaar die voor de camera plaats heeft genomen. Om haar heen zie je weinig tot geen decor. Zelden is er gebruik gemaakt van uitbundige kleuren. En toch. Ondanks dat fotograaf Hendrik Kerstens met zulke schaarse middelen te werk is gegaan, blijf je kijken naar die prachtige opnamen. Iedere keer weer word je verleid door Paula´s sprekende ogen en de subtiele kleurnuances die Kerstens in zijn werk weet aan te brengen. De sobere, franjeloze titel van het bij Thieme Art verschenen boek is geheel in stijl met de inhoud: Hendrik Kerstens.
De hele opzet van het boek is er opgericht om te kijken zonder afleiding. Woorden zijn schaars. Slechts een treffende, twee pagina tellende inleiding door Maartje van den Heuvel, conservator Fotografie en fotografica bij Leidse Prentenkabinet, over de fotograaf en de achtergronden van zijn werk is in het boek opgenomen. Voor de rest is de kijker in plaats van de lezer aan zet. Als kijker moet je vervolgens alle tijd nemen om de foto´s tot je te nemen. Want hoewel de foto´s op een prettig groot formaat zijn afgedrukt en je als kijker niet wordt afgeleid door titels of bijschriften, is de kans groot dat je toch te gehaast door het boek bladert.
Uit: 'Hendrik Kerstens ' (Thieme Art in samenwerking met Witzenhausen Gallery, 2010)
Het eerste dat je zou kunnen missen bij een al te grote snelheid bij het doorbladeren, is het feit dat het allemaal portretten van de dochter van de fotograaf zijn. Op alle zesendertig foto´s die in het boek zijn opgenomen staat ze net even anders en is ze net even ouder of jonger dan op andere opnamen waardoor het lijkt alsof er soms iemand anders voor de camera heeft plaatsgenomen. Paula kijkt veelal doordringend in de camera meestal in een klassieke pose met het hoofd een kwart gedraaid en de ogen rechtstreeks in de lens gericht. Hierdoor word je als kijker gedwongen om "contact" te maken met de geportretteerde jonge vrouw. Je vraagt je af wat die blik je wil vertellen. Is het zelfverzekerdheid, hooghartigheid, verdriet of angst? Je weet het niet maar het intrigeert wel.
Uit: 'Hendrik Kerstens ' (Thieme Art in samenwerking met Witzenhausen Gallery, 2010)
Het tweede dat je zou kunnen missen is de manier waarop de illusie wordt gewekt dat het hier om een klassieke portretten uit de Gouden Eeuw van de Nederlandse schilderkunst zou gaan. In werkelijkheid gaat het om huis–tuin–en–keuken attributen die door de fotograaf en zijn vrouw (in het dagelijks leven visagiste) op de foto omgetoverd lijken te worden tot zeventiende eeuwse pruiken, kragen, mantels, kappen en slepen. Zo wordt een zak van polyethyleen opeens na zorgvuldig modelleren een hoofddeksel zoals Johannes Vermeer die schilderde op zijn befaamde melkmeisje.
Uit: 'Hendrik Kerstens ' (Thieme Art in samenwerking met Witzenhausen Gallery, 2010)
De vooropgezette bescheidenheid in stijlmiddelen van Hendrik Kerstens werkt. Zoveel te minder er is om je af te leiden, zoveel te aandachtiger je kijkt. In de verstilde foto´s van Kerstens heb je opeens veel meer oog voor bijvoorbeeld de subtiele kleurnuances in zijn werk. Met een vaak wat donkere achtergrond waartegen de portretten zijn geschoten, reflecteert de lichte huid van Paula alle mogelijke nuances van wit, roze en rood.
Je ziet dat er afstand is genomen van de waan van de dag: al het overbodige is geschrapt en de fotograaf heeft de tijd genomen om zijn dochter te vereeuwigen. De foto´s van Kerstens tonen verstilling in optima forma. Voor wie het nog niet had begrepen: Hendrik Kerstens is een fantastisch boek. Het boek biedt met de prachtige reproducties de mogelijkheid om in alle rust kennis te maken met Kerstens werk.
Wie na het bekijken van de foto´s behoefte heeft aan méér, kan van 23 januari tot en met 18 april 2010 terecht op de tentoonstelling Fotografie! Een Bijzondere Collectie van de Universiteit Leiden in het Fotomuseum Den Haag. Het is voor het eerst dat deze fotocollectie op grote schaal te zien is waaronder de complete serie portretten die fotograaf Hendrik Kerstens maakte van zijn dochter.
Uit: 'Hendrik Kerstens ' (Thieme Art in samenwerking met Witzenhausen Gallery, 2010)
De échte liefhebbers kunnen ook nog terecht bij Witzenhausen Gallery waar een bijzondere editie van dit boek te koop is. Deze editie is uitgevoerd in een beperkte oplage van 80 genummerde en gesigneerde exemplaren en bevat een C–print van één van de portretten die Hendrik Kerstens van zijn dochter maakte. Een buitenkansje, want de foto´s van Kerstens gaan tegenwoordig voor grote bedragen van de hand. Haast is echter geboden want een aanzienlijk deel van de oplage is al verkocht!
Hendrik Kerstens, Maartje van den HeuvelHendrik Kerstens
112 bladzijden
Prijs € 32,50
Thieme Art in samenwerking met Witzenhausen Gallery
ISBN 978 90 78964 38 4
Verschenen februari 2010