Gerhard Richters Film Volker Bradke
Zondag 28 maart 2010

Omslag van Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe (Dumont Buchverlag, 2010)Het is verbazingwekkend dat Gerhard Richter´s enige film, "Volker Bradke" uit 1966, zo lang voor het grote publiek onbekend is gebleven. Alles wat deze kunstenaar van wereldformaat heeft aangeraakt, verandert in goud. Waarom dat niet met deze film is gebeurd, is een raadsel. De film werd voor het eerst vertoond tijdens in de legendarische Düsseldorfse galerie Schmela samen met een schilderij en enkele foto´s van Gerhard Richter. Het boek Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe gaat in op de betekenis van deze film in de brede context van Richters" oeuvre. Met speciale aandacht voor het visuele principe van onscherpte. Uiteraard is de film op DVD bijgevoegd.


De eerste vraag die opdoemt is natuurlijk: "Wie is Volker Bradke?". Zonder al te veel afbreuk aan de beste man te willen doen: Volker Bradke was niemand. Of beter gezegd: niemand in het bijzonder. Het was een jonge man die je in het midden van de zestiger jaren van de vorige eeuw kon aantreffen wanneer er een vernissage was in een Düsseldorfse galerie. Niet meer en niet minder.


Uit: Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe (Dumont Buchverlag, 2010)
Uit: ' Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe ' (Dumont Buchverlag, 2010)


Dat was uiteraard totdat Gerhard Richter hem onder handen had genomen. In de zeven dagen die Richter de tentoonstellingsruimte van galerie Schmela tot zijn beschikking had, werd Volker Bradke omgetoverd tot een icoon. Bradke prijkte in die zeven dagen op meerdere foto´s, schilderijen en op een vlag die aan de gevel van de galerie hing. Bradke kreeg meer dan de vijftien minuten roem waar de gemiddelde mens recht op heeft. Bradke kreeg de behandeling zoals alleen staatshoofden die ondergingen. Het was een persoonsverheerlijking zonder dat de persoon in kwestie ter zake deed.

Uit: Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe (Dumont Buchverlag, 2010)
Uit: ' Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe ' (Dumont Buchverlag, 2010)


Met die gedachte moet Richter ongetwijfeld hebben gespeeld toen hij Bradke ook de hoofdrol liet vervullen in zijn eerste en tegelijkertijd enige film. Hij liet Bradke alledaagse handelingen verrichten die hij vervolgens vastlegde. De lens die op de filmcamera was aangebracht vervormde de werkelijkheid voor de lens tot een schimmenwereld op de gevoelige film die achter de lens langsliep.

Uit: Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe (Dumont Buchverlag, 2010)
Uit: ' Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe ' (Dumont Buchverlag, 2010)


Het resultaat is vervreemdend. Volker Bradke is verworden tot een onherkenbare schim. Een vlekkenpatroon waarvan zo nu en dan met enige moeite lichaamsdelen herkent. De activiteiten waar Bradke zich mee bezighoudt, zijn in veel gevallen ook niet meer als zodanig te herkennen en zijn verworden tot wazige rituele bewegingen.

Het aanbrengen van een wazige laag over de scherpe werkelijkheid is typisch voor Richter. Hetzelfde heeft hij gedaan met veel van zijn schilderijen. De voorstelling in de nog natte olieverf wordt door hem met een droge kwast vervormt tot een schim van de werkelijkheid. Bekenden van kunstenaar, beroemdheden en volstrekt onbekende worden teruggebracht, geëgaliseerd tot een wazige voorstelling. Wat dat betreft past Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe helemaal in het oeuvre van Gerhard Richter. Het is een niet te missen uitgave voor iedereen die het werk van deze grote kunstenaar volgt.

Hubertus Butin
Gerhard Richters Film Volker Bradke und das Prinzip der Unschärfe
104 bladzijden
Prijs € 19,95
Dumont Buchverlag
ISBN 978–3–8321–9281–5
Verschenen februari 2010
Links bij dit artikel: