Piet J. Buijnsters is voor boekenliefhebbers een bekende naam. In 2007 verscheen bij uitgeverij Vantilt van zijn hand het prachtige boek Geschiedenis van het Nederlandse antiquariaat. Daarin beschreef hij de geschiedenis van de professionele tweedehands boekenverkopers in de afgelopen eeuwen. In deze geschiedschrijving lag de nadruk op de verkoper en bleef de klant wat buiten zicht. In zijn nieuwe boek zijn de rollen omgedraaid. In Geschiedenis van de Nederlandse bibliofilie. Boek– en prentverzamelaars 1750–2010 staat juist de klant centraal maar niet zomaar de gemiddelde klant, maar de meest fanatieke: de bibliofiel.

Gelukkig maakt Buijnsters zich niet al te druk over de exacte definitie van wat nu wel en niet een bibliofiel is. Ongelijk welke definitie ook gehanteerd zou worden, er zouden (ten onrechte) verzamelaars en collecties buiten beeld blijven bij een al te rigide gebruik van een dergelijke definitie. Boekverzamelaars en bibliofielen zijn vaak onderling uitwisselbare begrippen.

Buijnsters heeft in zijn boek de bibliofielen en hun verzamelingen zo veel mogelijk chronologisch–thematisch gerangschikt. Dat lijkt in tegenspraak met elkaar maar blijkt na lezing niet noodzakelijkerwijs zo te zijn. Smaak en tijd gaan zo blijkt vaak hand in hand. Klaarblijkelijk is er ook zoiets als mode in boekverzamelaarsland. Mooi voorbeeld hiervan is de elzeviriomanie. De aan deze manie lijdende bibliofielen verzamelden driftig de tussen 1580 en 1712 uitgegeven boeken van uitgever Elzevier in Leiden, Den Haag, Utrecht en Amsterdam. De inhoud speelde bij deze verzamelaars soms een ondergeschikte rol ten opzichte van vormgeving van het boek. Voor hen waren de marges rondom de gedrukte tekst van belang. Voor de echte elzeviriomaan gold: zoveel te meer marge, zoveel te beter. Ik zeg met opzet "gold" want het hoogtepunt van de verzamelwoede lag ergens rond 1880.

Geschiedenis van de Nederlandse bibliofilie. Boek– en prentverzamelaars 1750–2010 heeft zowel aandacht voor de bekende als tot voor kort onbekende collectioneurs van formaat. Sommige namen zijn voor boekenliefhebbers zo bekend dat de namen zelf een speciale betekenis hebben gekregen. Zo zullen velen de namen Henri Dirkx en Johan Polak associëren met kwaliteit. Andere namen zeggen juist weer helemaal niets. Alleen postuum maken zij naam met hun verzameling wanneer die bij een veilinghuis onder de hamer komt en voor het eerst in hun volle omvang in een veilingcatalogus te bewonderen is. Buijnsters laat in zijn inleiding al doorschemeren dat bibliofielen in de Lage Landen zich vaak het liefste schuilhouden. Pronken met hun liefde was er vaak niet bij. Het graafwerk dat Buijnsters heeft verricht om juist deze verzamelaars in de schijnwerpers te zetten is misschien nog wel het meest interessant.

De boekenwereld is klein en is er één van ons–kent–ons. Roddel en achterklap is niet ongewoon. Het is charmant te noemen dat ook Buijnsters zich schuldig maakt aan het (uit de tweede hand) opnemen ervan in zijn boek. Zo tekent hij uit de mond van verzamelaar Gert Jan Hemmink op hoe het contact tussen Hemmink en de Vlaamse schrijver Louis Paul Boon verloren ging: "Dat is louter te wijten aan het demonische echtpaar Reinold Kuipers en Tine Buul. Zij woonden later hier in Amstelveen, waar ik ze nooit ontmoet heb, en dat is maar goed ook. Een stel met een dubbel gezicht: zij uiterlijk heel vriendelijk, [...] hij autoritair en bars.". Aan de andere kant zorgt de kleine kring waarin de verzamelaars zich bevinden ook voor hartelijke contacten en vriendschappen voor het leven. Niet in de laatste plaats tussen verzamelaars en boekverkopers.

Hoe vaak wordt een boek over verzamelen en verzamelaars niet afgesloten met een verhaal waarvan de moraal is dat vroeger alles beter was. Buijnsters laat zich hiertoe niet verleiden. Integendeel, zo meent hij: verzamelaars zullen er altijd zijn, nieuwe verzamelgebieden zullen zich aanbieden en internet is een bron van mogelijkheden. Het verzamelvirus is onuitroeibaar en van alle tijden. Het is moeilijk om na lezing van Geschiedenis van de Nederlandse bibliofilie. Boek– en prentverzamelaars 1750–2010 Buijnsters" optimisme niet te delen!