Op 11 juli 1995 is de wereld getuige van een afgrijselijke oorlogsmisdaad:
Bosnisch–Servische troepen trekken de enclave Srebrenica binnen en
vermoorden in de dagen daarna ten minste 7000 moslimmannen die zich in dit
door de VN tot Safe Area verklaarde gebied veilig waanden. De
Dutchbat–militairen die tot taak hadden de vrede te handhaven, bieden nauwelijks weerstand. In november 1996 heeft de Nederlandse regering opdracht verleend aan het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) tot het verrichten van officieel historisch onderzoek inzake de gebeurtenissen vóór, tijdens en na de val van Srebrenica. Het resultaat is een lijvig rapport dat enkele duizenden bladzijden omvat. Maar woorden schieten te kort bij het zien van beelden van het drama dat zich heeft afgespeeld. Daniel Koning maakte met Zilverstad. Srebrenica 15 jaar later een reportage over het dagelijks leven in Srebrenica 15 jaar na het drama. Geen statistieken, geen duizenden bladzijden maar in slechts enkele tientallen doordringende foto´s maakt Daniel Koning duidelijk waartoe de val heeft geleid.
Wie oud genoeg is, kan zich de grote lijnen van de val van Srebrenica wellicht nog herinneren. Op 11 juli 1995 was de inname van de Bosnische stad Srebrenica door Bosnisch–Servische troepen onder bevel van generaal Ratko Mladi?. Daarna volgde de deportatie van en vervolgens de genocide op ongeveer 7000 moslimmannen. Zij stonden formeel onder bescherming een Nederlands VN–bataljon. Die bescherming kregen ze niet. Over het precieze wat&hoe zal de belangstellende lezer zich door vele rapporten en boeken moeten heen werken maar de halfslachtige conclusie van het Tweede kabinet–Kok was dat "...Nederland geen schuld heeft aan de massamoord, maar wel medeverantwoordelijk is...".
Uit: 'Daniel Koning. Zilverstad. Srebrenica 15 jaar later ' (Bas Lubberhuizen, 2010)
Hoe die verantwoordelijkheid vorm heeft gekregen anno nu is onduidelijk. De miljarden euro´s buitenlandse hulp die Bosnië heeft ontvangen, hebben het gebied rond Srebrenica niet bereikt. De beelden van Daniel Koning getuigen daarvan. Veel huizen zijn nog beschadigd en op andere is de kalkpleister die de kogelgaten heeft gevuld, amper gedroogd. Het enige dat in deze omgeving nieuw en visueel smetteloos lijken te zijn, zijn de begraafplaatsen en gedenktekens. Voor de rest lijkt het gebied teruggeworpen te zijn in de tijd.
Her en der zijn er sporen van hoop: een huwelijk, ondernemers die hun eigen brood proberen te verdienen, woningen die in vrolijke kleuren worden gezet, kermis in de stad, er wordt weer gedanst en gesport en ook de zilvermijn Sase is weer gedeeltelijk in bedrijf. Maar de herinnering aan wat zich op deze plekken heeft afgespeeld, overheerst. Zo staat de kermis op het grasveld in het Broederschapstadion van Bratunac, dezelfde plek waar vijftien jaar daarvoor ongeveer duizend mannen bijeen zijn gedreven en vervolgens zijn geëxecuteerd.
Uit: 'Daniel Koning. Zilverstad. Srebrenica 15 jaar later ' (Bas Lubberhuizen, 2010)
Daniel Koning heeft duidelijk oog willen hebben voor een mogelijke ontwikkeling in de goede richting. Maar de weg die afgelegd moet worden is lang en gecompliceerd. Ook dát maken zijn foto´s duidelijk. Nederland moet daarbij een rol spelen, zo lees je tussen de regels door in de tekst in het boek die ook van zijn hand is. Als Nederland kunnen we niet wegkijken en de (mede)verantwoordelijkheid die we hebben laten voor wat ie is. Daniel Koning heeft ons wat dat betreft met Zilverstad. Srebrenica 15 jaar later een spiegel voorgehouden.
Daniel KoningZilverstad. Srebrenica 15 jaar later
144 bladzijden
Prijs € 32,50
Uitgeverij Bas Lubberhuizen
ISBN 9789059372405
Verschenen april 2010