Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off
Vrijdag 28 mei 2010

Omslag van Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut
off (Alauda Publications, 2010)
Op de boekomslag prijkt een jonge vrouw van ergens tussen de twintig en dertig jaar. Onder haar neus heeft ze een snorretje getekend en op haar wangen heeft ze zwarte sproeten aangebracht. Ze kijkt zelfbewust en met een zweem van tevredenheid. Op de kleuren van de foto en de kledingstijl afgaande, is de foto ergens in de zeventiger jaren gemaakt. Wie het boek vervolgens opent, ziet een reeks zwart–wit foto´s en stilstaande filmbeelden van (waarschijnlijk) dezelfde vrouw maar dan vele jaren jonger, gevolgd door een reeks kleurenfoto´s van een latere datum. Ogenschijnlijk zijn ze in chronologische volgorde geplaatst. Gezamenlijk vertellen de beelden een verhaal. Maar welk verhaal wordt verteld, wie het verhaal verteld of waarom het verhaal wordt verteld, wordt ook na meerdere keren het boek te hebben doorgenomen, niet helemaal duidelijk. Queen Ann. P.S. Belly cut off van kunstenares Mariken Wessels is een raadselachtig, fascinerend boek waar je niet in één oogopslag kunt zien waar de kunstenares welke ingreep heeft gepleegd om een (levens)verhaal te vertellen. Fictie en werkelijkheid vloeien onmerkbaar in elkaar over.

Uit: Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off (Alauda Publications, 2010)
Uit: ' Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off' (Alauda Publications, 2010)


De foto op de kaft staat ook ergens halverwege het boek en vormt daar als het ware een omslagpunt. Zowel visueel als in het beeldverhaal. Het vormt de scheiding tussen zwart–wit en kleurenfotografie en is voor mij tegelijkertijd de scheiding tussen (gevoelsmatig) authentiek en fictie. Op de foto´s tot dat punt zie je een meisje zich ontwikkelen tot een jonge, aantrekkelijke vrouw. De laatste foto´s tot het omslagpunt zie je de vrouw in wat niets anders kan zijn dan haar trouwjurk en daarna volgen enkele schimmige, stilstaande beelden uit een zwart–film waaruit je zou kunnen afleiden dat ze de liefde bedrijft. Op de met verf, stift en collage toegetakelde foto´s die daarna volgen, zien we een wat oudere, vollere vrouw. Haar uiterlijk neemt door de bewerkingen af en toe clowneske vormen aan.


Uit: Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off (Alauda Publications, 2010)
Uit: ' Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off' (Alauda Publications, 2010)


Vanaf dit punt slaat ook de twijfel toe over wat "echt" is en wat niet. Op één van de foto´s zien we dat de corpulente vrouw plotsklaps van haar omvangrijke buik af is terwijl ze met een kereltje in haar armen geitjes aan het voeren is. Bij nadere bestudering en aan de hand van de foto die er onder is afgedrukt zien we dat het buikje er afgeknipt is en dat de bovenste foto een wenscollage is. De tekst onder de foto maakt het ten overvloede nog maar eens duidelijk: "P.S. Buikje afgeknipt!". Is dit het werk van kunstenares Wessels die door een ingreep in het beeldmateriaal een verhaal wil suggereren van een vrouw die doodongelukkig is met haar uiterlijk? Of is dit daadwerkelijk een ingreep van de gefotografeerde vrouw zelf in een wanhopige poging haar zelfbeeld met het betere knip– en plakwerk op te vijzelen? Beide mogelijkheden roepen vragen op.


Uit: Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off (Alauda Publications, 2010)
Uit: ' Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off' (Alauda Publications, 2010)


Bij mij riep het in ieder geval de vraag op in hoeverre het gevonden fotografische materiaal op zichzelf al sterk genoeg was om een levensverhaal te vertellen. Was de worsteling met een (negatief) zelfbeeld zonder de ingrepen van Mariken Wessels ook niet naar voren gekomen? Het meest eerlijke antwoord is dat je dat niet weet maar dat het feitelijk ook niet uitmaakt. Feit is dat het boek dat nu voor me ligt me uren heeft bezig gehouden met de vraag wat werkelijkheid is en wat fictie is. Feit is ook dat de bewerkingen (van wie ze ook mogen zijn) en het arrangeren van de foto´s zó is gebeurd dat zich een verhaal ontrolt. Een verhaal met vraagtekens en tegelijkertijd een verhaal dat gevoelens van medeleven en fascinatie oproept.


Uit: Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off (Alauda Publications, 2010)
Uit: ' Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off' (Alauda Publications, 2010)


De vergelijking met een historische roman dringt zich op. De feiten liggen er maar hoe het verhaal wordt verteld, is geheel in handen van de schrijver. Bij dit beeldverhaal is het uiteraard niet anders. Voor Mariken Wessels is Queen Ann. P.S. Belly cut off het tweede kunstenaarsboek waarbij ze werkt met bestaande foto´s van een niet–fictieve persoon. Net als bij haar vorige kunstenaarsboek heeft ze ook hier de al aanwezige beelden deels gemanipuleerd. Doordat je als kijker niet weet welk materiaal Wessels tot haar beschikking heeft gehad en ook niet weet in hoeverre ze het materiaal heeft bewerkt, blijf je in een constante twijfel over wat authentiek is en wat niet. Je vraagt je voortdurend af of het verhaal dat zich in je gedachte heeft gevormd over de hoofdrolspeelster van het boek, is gebaseerd op de fotografische feiten of de ingrepen van Mariken Wessels.


Uit: Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off (Alauda Publications, 2010)
Uit: ' Mariken Wessels: Queen Ann. P.S. Belly cut off' (Alauda Publications, 2010)


Mariken Wessels
Queen Ann. P.S. Belly cut off
80 bladzijden
Prijs € 35,00
Alauda Publications
ISBN 978–90–815314–1–2
Verschenen mei 2010
Links bij dit artikel: