Papier is doorgaans een medium dat onderdanig is. Het draagt de inkt. Je kijkt niet zozeer naar het papier als wel naar hetgeen er op is aangebracht. Dat papier als zelfstandig medium uitermate geschikt is, bewijst de Papier Biënnale 2010 die van 8 juni tot en met 12 september 2010 te bewonderen is in Museum Rijswijk en CODA Apeldoorn. Beide musea geven een uiterst gevarieerd beeld van wat er mogelijk is met papier door werken tentoon te stellen van enkele (inter)nationale kunstenaars die zich hebben toegelegd op papierkunst.

Janna Syvanoja : Lost In Transformation (2009) uit: ' Holland Papier Biënnale 2010' (Museum Rijswijk, 2010)

Een kunstwerk dat voor het grootste deel uit papier bestaat en waarbij papier ook het uitdrukkingsmedium heeft bij voorbaat al iets bijzonders. De combinatie van de kwetsbaarheid van het papier, de associatie met het vlak en het papier als alledaagse verschijningsvorm is zeer wonderlijk. Het zorgt er voor dat enkele van de in de musea getoonde werken haaks staan op deze intuïtieve combinatie. Neem bijvoorbeeld de armbanden van Susanne Holzinger. Zij maakt armbanden door vele vellen gekleurd papier met elkaar te verlijmen tot een blok en dit blok transformeert ze vervolgens tot een kleurrijk en uitermate draagbaar sierraad.

Peter Clark : On the Spot (2009) uit: ' Holland Papier Biënnale 2010' (Museum Rijswijk, 2010)

Ook kunstenaar Brian Dettmer zoekt de ruimte op met zijn papierkunst. Hij maakt werkelijk prachtige boeksculpturen waar je uren naar kunt kijken. Dettmer snijdt zich een weg door plaatjesboeken als atlassen en encyclopedieën. Af en toe spaart hij een gedeelte van een bladzijde waarop een interessante afbeelding of tekst staat. Hierdoor ontstaat een kijkdoos in de vorm van een boek. Tegelijkertijd is door de herschikking van tekst en beeld een nieuw verhaal ontstaan. In de verte doen de opengewerkte boeken aan de doosjes van Joseph Cornell. Beide wekken bij mij dezelfde fascinatie op.

Brian Dettmer : Civil War To English (2008) uit: ' Holland Papier Biënnale 2010' (Museum Rijswijk, 2010)

Andere kunstenaars gebruiken reeds bewerkt papier om iets nieuws te laten ontstaan. Meestal gaat het om bedrukt papier waarvan in de ene of andere vorm collages van worden gemaakt maar soms moeten ook originele tekeningen of schilderijen er aan geloven. Zo versnijdt Kuin Heuff haar eigen, grootschalige schilderijen. Maar in plaats dat er door het wegnemen van papier iets gaat ontbreken, wordt er juist iets toegevoegd. In haar portretten wint het gelaat aan karakter.

Kuin Heuff : Monoloque Interieur 1 (2009) uit: ' Holland Papier Biënnale 2010' (Museum Rijswijk, 2010)

De catalogus die bij de Papier Biënnale 2010 verscheen staat bol van de vele uiterst geslaagde papierkunstwerken. Voorwaarden voor een geslaagde papierkunstenaar zijn op zijn minst engelengeduld en een vaste hand. Maar wie de werken in het boek goed bekijkt, weet dat er meer bij komt kijken. Het vereist een inzicht in het effect van papier in het vlak en in de ruimte. Ook het boek zelf is door de subtiele uitvoering een ode aan papier. Het boekblok is ruw en gerafeld terwijl de platten zacht zijn als satijn. Hierdoor wordt de tactiele ervaring van papier nogmaals benadrukt. De catalogus van Holland Papier Biënnale 2010 is een prachtig kleinood!

Frank van der Ploeg
Holland Papier Biënnale 2010
120 bladzijden
Prijs € 27,50
Museum Rijswijk
ISBN 978–90–801242–6–4
Verschenen juli 2010
Tweet