Beuys zich ergens voor heeft ingezet dan is het wel voor de democratisering van kunst. Zijn handelsmerk werd dan ook de multiple: de in (grote) oplage verschenen kunstwerken die binnen het (financiële) bereik lagen van kunstliefhebbers. Op deze werken drukte hij vaak letterlijk en figuurlijk zijn stempel als zijnde een product uit de stal van Beuys. Bij de tentoonstelling Beuys für alle! Auflagenobjekte, Druckgrafiken, Editionen, Filme, Multiples die van 2 oktober 2010 tot en met 23 januari 2011 te bewonderen is in Kunsthalle Vogelmann, Heilbronn, verscheen bij Kerber Verlag een fraaie, handzame catalogus met daarin aandacht voor zijn oplagenwerk. Het boek bevat onder andere vijf interviews met René Block, Lucrezia de Domizio Durini, Jörg Schellmann, Klaus Staeck en Beuys-verzamelaar Manfred Ballmann.
Beuys heeft meer dan 500 multiples op zijn naam staan. Soms zijn de kunstwerken in een relatief kleine oplage gemaakt van pak-em-beet vijftig exemplaren, weer andere verschenen in een onwaarschijnlijk grote aantallen zoals zijn ansichtkaarten. Ook deze werken voorzag hij vaak persoonlijk van zijn signatuur en/of stempel. De kans om een dergelijke Beuys op een onverwachte plek aan te treffen is daardoor relatief groot. Zelf had ik het genoegen om één genummerde, gesigneerde, bestempelde mutiple in een boerenschuur aan te treffen. Het was een typische Beuys in de vorm van een fotolitho van zijn beeltenis met daarop twee stempels. De oplage was beperkt tot 'slechts' 5000(!) genummerde en gesigneerde exemplaren. Het vormde de bijlage van een Italiaans kunsttijdschrift die voor ieder nummer een kunstenaar uitnodigde een blad grafiek te maken. Daar waar de meeste kunstenaars zich beperkten tot een monogram of een stempel, signeerde Beuys voluit.
uit: Beuys für alle! Auflagenobjekte und Multiples (Kerber Verlag, 2010)
Zoals uit een in het boek opgenomen interview met zijn uitgever Wolfgang Feelisch bljkt, was een nog hogere oplage mogelijk. Voor hem had Beuys het werk Denkraum gemaakt, een houten kistje waarop hij twee parallel lopende strepen had aangebracht met daarboven de tekst Intuition. In de loop van achttien jaar waren meer dan 10.000 exemplaren verkocht. Beuys had geen enkele moeite om hetzelfde object gedurende zo'n lange periode te voorzien van zijn handtekening. Naar mate zijn populariteit steeg werd alleen het vinden tijd voor het plaatsen van zijn signatuur lastiger.
Voor Beuys had een multiple net zo veel, of misschien nog wel meer, waarde dan individueel, uniek kunstwerk. Een multiple was voor hem het voertuig voor ideeën, zoals ook blijkt uit een veel geciteerde uitspraak.
Ich bin interessiert an der Verbreitung von physischen Vehikeln in Form von Editionen, weil ich an der Verbreitung von Ideen interessiert bin.
Joseph Beuys
uit: Beuys für alle! Auflagenobjekte und Multiples (Kerber Verlag, 2010)
De verspreiding van ideeën is gebaat bij verspreiding van door de kunstenaar getransformeerde materie. De materie zelf speelde voor Beuys een belangrijke rol. In zijn werk heeft hij veelvuldig vilt en vet verwerkt. De reden waarom hij deze materialen koesterde, is een persoonlijke mythe. Beuys was tijdens de Tweede Wereldoorlog een radiotechnicus in een Stuka duikbommenwerper. In 1943 werd hij tijdens een missie over de Krim neergeschoten en Beuys overleefde maar amper. De Duitsers hadden de wrakstukken tevergeefs naar inzittenden doorzocht en lieten de zwaargewonde Beuys onder de wrakstukken van het toestel liggen. Hij werd echter, bijna doodgevroren, gevonden door nomadische Tataren, die hem met vet insmeerden en in vilt wikkelden om hem warm te houden en die hem zodoende het leven gered hebben. Beuys ontwaakte uit zijn coma in een Duits veldhospitaal. Beuys' internationale handelsmerk, de vilten hoed, bedekte de zilveren plaat in zijn schedel die daar werd ingeplant. (Bron: Wikipedia).
Het boek Beuys für alle! Auflagenobjekte, Druckgrafiken, Editionen, Filme, Multiples geeft een prachtig overzicht van het oplagenwerk van Beuys. De interviews met zijn uitgevers geven een goed beeld van de kunstenaar en de manier waarop hij zijn werk de wereld in wilde helpen. Een Beuys voor iedereen ligt met deze uitgave zeker binnen handbereik. Een aanrader.
Marc Gundel (voorwoord)Beuys für alle! Auflagenobjekte und Multiples
240 bladzijden
Prijs € 22,50
Kerber Verlag
ISBN 978-3-86678-458-1
Verschenen mei 2010
Tweet