De eerste zin van het boek The Valley of the Shadow. The Photography of Miron Zownir is weinig bemoedigend: Optimism is nothing but a lack of information. De juiste toon voor de rest van het boek is daarmee echter wel gezet en zo ben je voorbereid op de donkere wereld die de foto's van Miron Zownir je tonen. Een wereld zoals je hem niet eerder zag, of wilde zien.

Miron Zownir heeft oog voor de rafelranden van de samenleving. Tijdens de jeugdjaren van de in 1953 geboren fotograaf werd hij geconfronteerd met verminking, invaliditeit, armoede, geestelijke kwalen en eenzaamheid als nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Wegkijken had geen zin. En ook nu lukt het de fotograaf om niet meer weg te kijken. Als we op zijn blik af moeten gaan lijkt het wel of ellende de mensheid nu eenmaal achtervolgt.

Als je op de foto's van Zownir af zou moeten gaan dan is het einde van de beschaving nabij en is het slechts een kwestie van tijd voordat Onze Lieve Heer een einde maakt aan deze Sodom en Gomorra. Zwervers en andere uit de maatschappij verstotenen bevolken de straten van grote steden wereldwijd. Toevallige passanten kijken meewarig naar deze verschoppelingen. Zij maken geen deel uit van hún wereld. Het is een incident, een toevalligheid, een anomalie van de samenleving.

uit: The Valley of the Shadow. The Photography of Miron Zownir (Copyright Gestalten Verlag, 2010)

Maar een heel boek vol incidenten geeft toch te denken. Een opname uit 2009 toont één van de volksbuurten van Boekarest. Grauwe, betonnen kubussen aan weerszijden van een met afval overladen weg tonen een dagelijkse werkelijkheid voor de minimaal vijfhonderd mensen die hier wonen. Het groot aantal opnamen van verminkte daklozen in Moskou wekt ook de indruk dat hier niet meer gaat om één enkel incident.

uit: The Valley of the Shadow. The Photography of Miron Zownir (Copyright Gestalten Verlag, 2010)

Maar ook dichter bij huis zijn de uitwassen niet van de lucht. Ongeveer de helft van de foto's is gemaakt in Berlijn. Zes uur rijden. Meer is het niet. Maar ook deze foto's zullen de toeristenfolders niet halen. Getatoeëerde freaks tonen hun 'versierde' lijf, uitgezakte vrouwen worden door dito mannen verslonden tijdens een alles-moet-kunnen sexavonden, een verwarde, kruipende man op een braakliggend terrein dat omringd wordt door onpersoonlijke maar allesziende flatgebouwen.

uit: The Valley of the Shadow. The Photography of Miron Zownir (Copyright Gestalten Verlag, 2010)

We hebben het allemaal wel gezien in onze eigen grote steden maar vanuit een ooghoek. Nooit recht in het gezicht. Dat is wat The Valley of the Shadow. The Photography of Miron Zownir laat zien: degene die zich aan de randen van onze maatschappij bewegen. Gewild of ongewild, het maakt niet uit want we gaan de confrontatie liever toch niet aan. Met dit boek op schoot heb je geen keuze. Je kijkt, blijft kijken en voelt een lichte gene opkomen voor degene die staan afgebeeld maar ook voor jezelf. Dít heb je nooit willen zien. Maar het bestaat toch. Miron Zownir sluit het boek ook al niet bepaald blijmoedig af. Zoals een ware zedenprent betaamt is het afsluitende beeld er één met een moraal. Het toont een kerkhof met een ferme maar kalende boom. De boodschap is duidelijk: bederf is de weg van alle vlees.