Fotograaf Nadav Kander heeft de afgelopen jaren de tegenstelling tussen verandering en eeuwigheid op een indrukwekkende manier in beeld gebracht en gebundeld in het uiterst verzorgde boek Yangtze - The Long River. Kander heeft de afgelopen jaren de grootschalige werken op en aan de Jangtsekiang (zoals de Yangtze in het Nederlands wordt aangeduid) of Blauwe Rivier in beeld gebracht. De onafgebroken stroom water van de Yantze die voor even wordt bevroren op een foto maar in werkelijkheid uiteraard op weg is om te volharden in een oneindige cyclus van stromen, samenkomen, vervloeien, verdampen, neerslaan en weer opnieuw stromen. Over het gehele traject van de Yangtze heeft hij opnamen gemaakt. Prachtige opnamen mag je wel zeggen. Van de bron van de rivier in de westelijke Chinese provincie Qinghai tot aan de plek waar de rivier, ruim zesduizend kilometer verder, uitmondt in de Oost-Chinese Zee.

Bathers, Yibin, Sichuan uit: Yangtze - The Long River door Nadav Kander (Hatje Cantz, 2010)

Kander volgt de rivier stroomopwaarts. Het boek begint dan ook met zeventien opnamen die hij heeft gemaakt om en nabij Sjanghai. De foto's van deze immense stad waaraan met man en macht wordt gebouwd vormen de opmaat voor de rest van het boek: de maatvoering waarin alles wordt uitgevoerd, het ogenschijnlijke gemak waarmee oud wordt ingeruild voor nieuw en de verwaarloosbare rol van het individu zijn typerende thema's voor de zestig foto's die daarna nog volgen.

Boats and Bridge II, Yibin, Sichuan uit: Yangtze - The Long River door Nadav Kander (Hatje Cantz, 2010)

Sinds mensenheugenis wordt er gewerkt, gewoond, geleefd en gerecreëerd aan de Yangtze die in een vrijwel onveranderlijk parcours Noord-China van Zuid-China scheidt. Maar dat deze onveranderlijk relatief is, blijkt wel uit de ambitie die China heeft uitgesproken met de bouw van de Chinese Drieklovendam, 's werelds grootste waterkrachtcentrale en dam. De constructie begon in 1994 en is bouwkundig gezien al voltooid maar zal pas in 2011 volledig operationeel zijn. De waterkrachtcentrale ligt op ongeveer driekwart van de weg die de rivier van de oorsprong in het westen tot de monding in het oosten moet afleggen.

Chongqing I uit: Yangtze - The Long River door Nadav Kander (Hatje Cantz, 2010)

Zoals ook elders (onder andere Wikipedia) te lezen is, wijzen de voorstanders op een verminderd risico voor overstromingen, de energieproductie (hydro-elektrische elektriciteitsinstallatie) en de verbetering van de binnenvaart. De tegenstanders wijzen op de negatieve gevolgen voor het milieu, zowel stroomop- als stroomafwaarts, en op de negatieve sociaal-culturele gevolgen van het project. Dat laatste slaat op de bijna twee miljoen mensen die als gevolg van de aanleg van de Drieklovendam gedwongen werden te verhuizen. Het was het lot van iedereen die over een traject van zeshonderkilometer om en nabij de te realiseren dam langs de oevers van de rivier woonden.

Chongqing XI uit: Yangtze - The Long River door Nadav Kander (Hatje Cantz, 2010)

Door de bijna onwerkelijk maatvoering waarin aan de dam, de rivier en de steden wordt gewerkt, kun je je als mens niet anders dan een nietig wezen voelen. Ik heb vorig jaar met eigen ogen mogen aanschouwen hoe China op vrijwel alle fronten aan een bovenmenselijke opgave lijkt te zijn begonnen. De infrastructurele werken steken vaak schril af tegen de natuurlijke omgeving waarin ze zich bevinden. Nadav Kander laat zien hoe de Chinese drang naar groei en ontwikkeling soms spannende beelden oplevert waarbij nieuwbouw, natuur en traditie op gespannen voet met elkaar lijken te staan.

Metal Palm, Nanjing, Jiangsu uit: Yangtze - The Long River door Nadav Kander (Hatje Cantz, 2010)

Het boek is een indrukwekkende reportage waarbij je tijdens het bekijken van de foto's worstelt met verschillende soms tegengestelde emoties. Ongeloof en angst voor het vernietigen van iets onherstelbaars zowel landschappelijk, ecologisch als sociaal maar ook ontzag voor de schaal waarop zoveel werk wordt gerealiseerd. Kritische geluiden vanuit de Westerse wereld zijn begrijpelijk maar moeten ook in de Chinese context worden geplaatst. Zou Nederland zich bijvoorbeeld iets hebben aangetrokken van buitenlandse inmening toen de Zuiderzeewerken werden aangelegd, of de stormvloedkering. Ik ben er van overtuigd dat schouderhalend zou zijn gereageerd op de ecologische verandering van de Zuiderzee of de Zeeuwse delta. Economische motieven en lijfsbehoud wegen nu eenmaal sterker. Aan de andere kant van de globe en vele decennia later is dat niet anders.