De letters CCCP prijken om de omslag van fotograaf Frédéric Chaubin's nieuwste boek. Ze staan deels voor de plek waar de foto's zijn gemaakt maar fungeren ook als afkorting van zijn boek Cosmic Sommunist Constructions Photographed dat onlangs bij uitgeverij Taschen verscheen. In het boek onthult de fotograaf 90 gebouwen die tussen 1970 n 1990 zijn gebouwd in veertien vroegere Sovjetrepublieken. Aanvankelijk vraag je je in alle ernst af of de man je niet in het ootje neemt en de sets van enkele sciencefiction films heeft gefotografeerd. Maar al na enkele bladzijden dringt de realiteit tot je door: dit is echt, dit zijn waarlijk kosmische gebouwen.
Wanneer men mij zou vragen naar bijzonderheden over de Russische architectuur, en die van de Sovjetperiode in het bijzonder dan zou ik niet veel verder komen dan de Stalinistische neoklassieke architectuur en de schier oneindige reeks grauwe betonnen flats, de Pyatietazhki, die je in films en documentaires voorgeschoteld krijgt. Dat er architectonisch meer te genieten valt dan dat, had ik ook zonder dit boek te hebben gezien graag geloofd. Maar hetgeen Frédéric Chaubin de afgelopen jaren aan uitzonderlijke gebouwen heeft vastgelegd, overtreft de stoutste verwachtingen.
Ministerie van Autosnelwegen in Georgië
uit: Frédéric Chaubin. Cosmic Communist Constructions Photographed (Taschen Verlag, 2011)
Wat te denken van het in 1974 gerealiseerde Ministerie van Autosnelwegen in Georgië. Het suprematisme van Malevich lijkt hier een derde dimensie te hebben gekregen. Zo op het oog is het meer een uit de kluiten gewassen sculptuur dan een gebouw met verblijfsruimten. De groene omgeving waarin het staat en de klimop die langzaam bezit heeft genomen van de muren, doen je beseffen dat dit echt is.
De functies van veel van deze bouwwerken laten zich niet aflezen van de façade. Zo lijkt het gebouw van het Instituut van Robotica en Cybernetica in St. Petersburg nog het meest op een moderne variant van een Gotische kathedraal. In werkelijkheid is het een lege huls waar vanaf grote hoogte valtesten worden uitgevoerd. Dat deze architectuur tot verwarring kan leiden, blijkt ook wel uit de inhoud van de inlichtingenrapporten die op het bureau van het Pentagon terecht kwanmen bij de bouw van het sanatorium in Druzhba. Daarin werd verondersteld dat het om een lanceerplatform zou gaan. Vanaf de grond is een inschatting over het geplande gebruik van het complex al lastig, laat staan aan de hand van satellietopnamen.
De faculteit Architectuur van het Polytechnische Instituut van Minsk
uit: Frédéric Chaubin. Cosmic Communist Constructions Photographed (Taschen Verlag, 2011)
Op de foto's afgaande was Frédéric Chaubin er in een aantal gevallen nog net op tijd bij. De tekenen van verval zijn vaak pijnlijk zichtbaar. De grote symbolen konden wel gerealiseerd maar niet in stand worden gehouden. Wat dat betreft ligt een analogie met de Sovjet-Unie als politiek systeem al snel op de loer.
Cosmic Sommunist Constructions Photographed bevat vele adembenemende opnamen van al even adembenemende gebouwen. Het grote formaat van het boek (26 x 34 centimeter) is noodzakelijk om de foto's goed tot hun recht te laten komen. Een absolute aanrader voor iedereen die ook maar iets met architectuur heeft!
Het Druzhba sanatorium
uit: Frédéric Chaubin. Cosmic Communist Constructions Photographed (Taschen Verlag, 2011)
Frédéric Chaubin
Cosmic Communist Constructions Photographed
312 bladzijden
Taschen Verlag (importeur Nederland: Librero)
ISBN 978-3-8365-2519-0
€ 39,99
Uitgegeven januari 2011