cadoc.nl, boeken over kunst, fotografie en vormgeving (en nog veel meer)
Paul Kramer. De Denker van Anna
Woensdag 4 mei 2011

Inlay van – Paul Kramer. De Denker van Anna (Filmfreak Distributie, 2011)Op 17 januari 2007 gebeurde voor Singer Museum Laren het ondenkbare: zeven bronzen beelden, waaronder het beroemde beeld De Denker van Rodin, werden geroofd uit de beeldentuin. Na de ontdekking werd de politie direct ingeschakeld en werd de nationale pers via een persconferentie op de hoogte gesteld. Diezelfde avond was op alle tv-journaals te zien dat De Denker ter waarde van ruim één miljoen euro was ontvreemd. De dader was niet erg lastig te achterhalen. In de tuin van Singer Museum vond de politie een verscheurde routebeschrijving die de dieven ter plaatse hadden met als vertrekpunt van de route het woonhuis van de belangrijkste verdachte. Knulligheid ten top. Maar het was nog niets vergeleken bij de onbenulligheid waarmee de dieven waren omgesprongen met het belangrijkste beeld uit de beeldentuin. Het na drie dagen teruggevonden beeld bleek zo zwaar toegetakeld te zijn dat het aanvankelijk als verloren moest worden beschouwd. De beslissing om het beeld tóch in oude glorie te herstellen was het vertrekpunt van een baanbrekende restauratie die op een fantastische manier op film is vastgelegd door documentairemaker Paul Kramer in De Denker van Anna.

De Denker had na de brutale diefstal zware averij opgelopen. In een poging om het bronzen beeld eenvoudiger te kunnen smelten, waren vele zaagsneden aangebracht: meerdere in het hoofd, in één van de bovenarmen, een voet en één been was geheel verdwenen. Wie het beeld in deze staat heeft gezien, heeft zich afgevraagd of een restauratie überhaupt nog wel zin had.

De overweging om het beeld toch te laten restaureren waren ingegeven door twee redenen. De eerste is heel pragmatisch: er was geen geld voor een ander exemplaar. Een nieuw beeld kopen was uiteraard een optie maar het aantal afgietsels van De Denker is beperkt is en daardoor duur op de internationale kunstmarkt. Het beschikbare budget was bij lange na niet genoeg om een afgietsel van hetzelfde werk te kopen. Een tweede reden is meer sentimenteel van aard. Dit exemplaar van De Denker in het Singer Museum is door de oprichtster van de collectie, Anna Singer, ooit zelf gekocht. Dat maakt dit beeld uniek en voor altijd verbonden met het Singer Museum.

Still uit: Paul Kramer. De Denker van Anna (Filmfreak Distributie, 2011)Documentairemaker Paul Kramer volgt de restauratie op de voet. Hij maakt de kijker deelgenoot van de keuzes waar de restaurateurs voor stonden. De hoofdvraag bij de restauratie was telkens de mate waarin het beeld ondanks de restauraties authentiek blijft. Ze werden hierbij niet alleen nauwlettend gevolgd door de directie van het Singer Museum maar ook door het Musée Rodin dat de artistieke nalatenschap van Auguste Rodin beheert. Deze vraag was extra pregnant voor het ontbrekende been. Hoe kom je aan een identiek beeld voor dit afgietsel? Stel dat je al een voorbeeld zou kunnen vinden, hoe repliceer je het dan?

Het antwoord op de eerste vraag kwam van Musée Rodin waar het oorspronkelijk voorbeeld van juist dit gietsel (er zijn meerdere geweest) nog bewaard is gebleven. Het model is digitaal met een uiterste precisie in kaart gebracht. Hetzelfde gebeurde met het beschadigde afgietsel waardoor het ontbrekende puzzelstuk nu (digitaal) bekend was. In Nederland werd een bronsgieter gevonden die de digitale gegevens kon omzetten naar een resultaat in drie dimensies. Het resultaat is verbluffend. Dat geldt overigens ook voor al die andere ingrepen van de restaurateurs.

Na een restauratie die maar liefst anderhalf jaar duurde, zijn de zichtbare sporen van de vernieling zo goed als weggewerkt. Het beeld staat in min of meer oude glorie weer in de collectie van het Singer Museum Laren. Vanaf dat moment staat het binnen om een herhaling te voorkomen. Maar toch. De onbevangenheid waarmee je normaal gesproken het beeld zou hebben bekeken, is verdwenen. Onwillekeurig gaan je gedachten uit naar de sleuven in het brons die met epoxy zijn opgevuld, het geamputeerde been dat is voorzien van een moderne replica en al die andere ingrepen die er voor zorgen dat je het beeld niet meer als ongeschonden kunt ervaren.

De Denker van Anna is een prachtige documentaire. Het geduld waarmee de restaurateurs in ere hebben hersteld, is ook de documentairemaker Paul Kramer. De anderhalf jaar waarin aan het beeld is gewerkt, heeft hij verwerkt tot een ruim vijftig minuten durende uiterst boeiende film. De tentoonstelling Rodin, De Denker denkt weer is nog tot en met 22 mei 2011 te zien in Singer Laren.


Titel: De Denker van Anna
Regie: Paul Kramer
Jaar: 2010
Speelduur: 51 minuten
EAN Code: 8717903484111
Beeld: 16:9 Anamorf Fullscreen
Geluid: Nederlands / Engels stereo
Ondertiteling: Nederlands
Prijs: € 14,95
Links bij dit artikel: