De vorig jaar overleden Duitse fotografe Sibylle Bergemann (1941-2010) begon haar carrière bij het Oost-Duitse modetijdschrift Sibylle waar haar kleurenfoto's van meet af aan in positieve zin opvielen. In haar oeuvre nemen de Polaroids een bijzondere plaats in. Je herkent in één oogopslag dat Bergemann met dit medium iets heeft gevangen dat alleen daarmee mogelijk was. De scherpte van de reguliere fotografie maakt bij de Polaroids plaats voor iets minder scherpe contouren maar wint aan sfeer en betekenis. Bergemann maakt duidelijk waarvoor een Polaroid is bedoeld: het vangen van een vergankelijk moment. In het ingetogen boek Sibylle Bergemann. Die Polaroids zijn tientallen van dit soort momenten gebundeld.
Na iedere bladzijde die ik omsloeg in het boek Sibylle Bergemann. Die Polaroids, groeide de overtuiging dat een Polaroid een betere drager is van een beeld uit het verleden dan een doorsnee foto. Wanneer ik me een beeld uit het verleden voor de geest haal, dan ontstaat er geen perfect gevormde foto voor mijn geestesoog maar een verzameling bonte vlekken die mijn geheugen tot één vertrouwd beeld vormt. Bij de Polaroids van Bergemann heb je dezelfde ervaring, daarin vloeien beeld en gevoel op een volstrekt natuurlijke manier in elkaar over.
Uit: Sibylle Bergemann. Die Polaroids (Hatje Cantz Verlag, 2011)
Bergemann nam in de zeventiger jaren voor het eerst een Polaroid-camera ter hand. In eerste instantie gebruikte ze de direct-klaar foto's ter ondersteuning bij het maken van haar modefoto's, bijvoorbeeld om de compositie of kadrering te beoordelen. Maar al snel maakte ze autonome opnamen met haar SX-70.
Bergemann had de gave om het kwetsbare, het tijdelijke in een Polaroid te vangen. Susan Sontag verwoordde het, niet specifiek voor het werk van Sibylle Bergemann maar voor fotografie in het algemeen, op de volgende pakkende manier:
All photographs are memento mori. To take a photograph is to participate in another person's (or thing's) mortality, vulnerability, mutability. Precisely by slicing out this moment and freezing it, all photographs testify to time's relentless melt
Susan Sontag
En dat is precies het gevoel dat de Polaroids van Bergemann oproept, het gevoel dat je een blik werpt in een onbereikbaar verleden.
Uit: Sibylle Bergemann. Die Polaroids (Hatje Cantz Verlag, 2011)
Uit: Sibylle Bergemann. Die Polaroids (Hatje Cantz Verlag, 2011)
Het bundelen van de Polaroids in één boek, en daarmee los te zien van haar andere fotografische werk, is een goede keus geweest. Het boek Sibylle Bergemann. Die Polaroids is rijk aan dromerige veelal melancholische beelden. Een sfeer die, door de beelden in elkaars nabijheid te plaatsen ook nog eens wordt versterkt. Een aanrader. De Polaroids van Sibylle Bergemann zijn, samen met een selectie van haar andere fotografische werk, nog tot en met 4 september 2011 te bewonderen in het Leonhardi Museum Dresden.
Bernd Heise, Frieda von Wild, Arno Fischer (samenstelling)Sibylle Bergemann. Die Polaroids
192 bladzijden
Hatje Cantz Verlag
ISBN 978-3-7757-2843-0
€ 29,80
Uitgegeven juni 2011