De DVD The Russians. A Film about Oleg Videnin is, toegegeven, mijn kennismaking met deze fotograaf en zijn werk. Nog niet eerder had ik werk van hem onder ogen gekregen en na het zien van de documentaire vraag ik me af waarom niet. Want de foto's die hij maakt van zijn landgenoten, zijn veelal van een ruwe schoonheid. De documentaire van Christian Klinger volgt de fotograaf in zijn studio en in de omgeving van zijn woon- en geboorteplaats Bryansk waar hij op zoek gaat naar het volgende gezicht van Rusland.

Als fotograaf is Oleg Videnin autodidact en heeft een hele trits aan beroepen uitgeoefend waaronder die van redacteur bij de radio, TV-presentator en zakenman en dat terwijl hij een opleiding in de bosbouw heeft genoten. Sinds 1998 heeft hij zich toegelegd op de fotografie. En met succes. Als geen ander weet hij hét gezicht van Rusland vast te leggen.

Als je de beelden van fotografen als Boris Mikhailov mag geloven, heeft de val van het Sovjet-rijk alle inwoners naar de rand van de samenleving gedrukt. En je kunt er inderdaad niet omheen dat het ineenstorten van een fijnmazig overheidsvangnet heeft geleid tot inhumane excessen waarbij een relatief grote groep mensen niet meer in de samenleving participeert. Maar dat er nog steeds een grote groep veerkrachtige en levenslustige Russen bestaat, bewijst Oleg Videnin met zijn indringende en tegelijkertijd vertederende portretten.

Foto van Oleg Videnin uit: The Russians. A Film about Oleg Videnin (Amadelio Film, 2011)

De documentairemaker volgt Videnin in zijn zoektocht naar de Russische gezichten en de fotograaf vindt deze eigenlijk al zonder zijn vertrouwde omgeving te verlaten. Met ogenschijnlijk kinderlijk gemak spreekt hij zijn potentiële fotografische slachtoffers aan waarna een korte fotosessie volgt. Op aanwijzing van de fotograaf wordt een stoel iets verplaatst, schikken stellen wat op of wordt een groepje opgedeeld in een fotografeerbare hoeveelheid mensen. Daarna volgt het fotograferen zelf waarbij Videnin na het zoeken van de juiste compositie met een katachtige beweging zich schrap zet voor het maken van een opname met zijn Rolleiflex.

De magie van fotografie en de kracht van een goede fotograaf worden met deze documentaire direct duidelijk. In hetgeen de documentairemaker vastlegt, is niet altijd een fantastische foto te herkennen. Ook niet wanneer deze voor hetzelfde perspectief als de fotograaf kiest. Maar wanneer je de zojuist gemaakte beelden op fotopapier in de donkere kamer ziet opdoemen, dan weet je wat de fotograaf heeft gezien en je zelf hebt gemist. Net die bepaalde oogopslag, de combinatie van gezicht en kleding, de plaatsing in de omgeving en wellicht in het geval van Videnin, een typisch gezicht van het hedendaagse Rusland.

Foto van Oleg Videnin uit: The Russians. A Film about Oleg Videnin (Amadelio Film, 2011)

The Russians. A Film about Oleg Videnin is zowel een aangename kennismaking met fotograaf Oleg Videnin als met degenen die hij portretteert. Wie de hoogdravende bijdragen van de geïnterviewde professoren even negeert, kan bijna een uur lang genieten van fotografie in actie.