Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints
Zondag 26 mei 2013

Omslag van Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints (Museum Kurhaus Kleve, 2013)Wanneer je een label aan het werk van kunstenaar Richard Long zou willen hangen, dan is land art waarschijnlijk de meest voor de hand liggende. Long is vooral bekend geworden door zijn (tijdelijke) ingrepen in een landschap die hij vervolgens fotografisch vastlegt. Door het verplaatsen van stenen, het uitslijten van een (wandel)pad of het verschuiven van sneeuw op veelal minder toegankelijke plekken maakt Long zijn aanwezigheid kenbaar.

Richard Long's kunst is elementair. Met eenvoudige, natuurlijke en, letterlijk en figuurlijk, voor de hand liggende materialen laat hij zijn sporen in de wereld na. Deze materialen herschikt hij tot lijnen, cirkels of andere geometrisch ongecompliceerde vormen. Je ziet in een oogopslag dat de natuur zelf niet verantwoordelijk kan zijn voor deze gearrangeerde vormen. Daar zijn duidelijk mensenhanden aan te pas gekomen. En daar, op die scheidslijn van natuur en cultuur, opereert Richard Long.

Zijn werk is voor een ieder toegankelijk maar vraagt tegelijkertijd om contemplatie. De markeringen die Long in het landschap aanbrengt, zijn vaak maar tijdelijk van aard. Weer, wind en andere natuurkrachten verstoren op den duur de kunstwerken en herstellen weer de natuurlijke orde. De foto's die Long van de werken maakte, zijn dan de enige bewijzen van zijn aanwezigheid en activiteit op die plek en op dat moment. Maar daar ging het uiteindelijk ook om: het bewijs dat je er was, dat je hebt geleefd, dat je (hoe miniem ook) invloed hebt gehad op de wereld.

uit: Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints (Museum Kurhaus Kleve, 2013) Two Sahara Works (1988) uit: Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints (Museum Kurhaus Kleve, 2013)

Wat dat betreft doet het werk van Richard Long doet me altijd weer denken aan die prachtige tekst van Bram Vermeulen bij het lied De Steen:

Ik heb een steen verlegd, in een rivier op aarde.
Nu weet ik dat ik nooit zal zijn vergeten.
Ik leverde bewijs van mijn bestaan.
Omdat, door het verleggen van die ene steen,
de stroom nooit meer dezelfde weg zal gaan.

Hoewel er voor Long's land art en sculpturen altijd warme belangstelling heeft bestaan, is dat in mindere mate het geval voor zijn grafische oeuvre. Het Museum Kurhaus Kleef vult deze hiaat door een eerbetoon te brengen aan zijn prenten. Op de tentoonstelling die van 21 april tot en met 30 juni 2013 in Museum Kurhaus te bewonderen is, zijn voor de eerste keer alle grafische werken samengebracht, van Rain Dance uit 1970 tot en met No Footprints dat dit jaar speciaal ter gelegenheid van de tentoonstelling in Museum Kurhaus Kleef is verschenen.

uit: Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints (Museum Kurhaus Kleve, 2013) River Avon Mud Drawings (1989) uit: Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints (Museum Kurhaus Kleve, 2013)

Bij de tentoonstelling verschijnt de begeleidende catalogue raisonné van de prenten, samengesteld door het Museum Kurhaus Kleef in samenwerking met de Nederlandse verzamelaar Gerard Vermeulen, en bevat alle 55 grafische werken die tot nu toe zijn verschenen. Het boek is zowel inhoudelijk als visueel een lust voor het oog.

Op de omslag prijkt een mud hand van Richard Long en is illustratief voor zijn grafische oeuvre. Net als met zijn land art weet hij met minimale middelen een verband te leggen tussen tijd, plaats en beschikbare materialen. Meer dan eens maakt het materiaal ook fysiek onderdeel uit van een werk, zoals in NILE (1990). Dit werk maakt deel uit van het kunstenaarboek Papers of River Muds waarvoor Long handgeschept papier maakte met daarin sediment van de Mississippi, Indragoodby, Jordaan, Condamine, Avon, Chitravathri, Amazone, Rijn, Guatiquia, Huang He, Hudson en de Nairobi. Het werk is even eenvoudig als mythisch. Het bestaat 'slechts' uit een blad handgeschept papier met daarop in rood de naam van de rivier gedrukt. Maar door het aan te raken ben je in één keer verbonden met de rivier in kwestie. In je hoofd doemen beelden van de desbetreffende rivier op en voel je je verbonden met de plaats en de maker van dit blad.

uit: Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints (Museum Kurhaus Kleve, 2013) No Footprints (2013) uit: Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints (Museum Kurhaus Kleve, 2013)

Je raakt door deze fraai vormgegeven catalogus al snel in de ban van Richard Long's grafische werk. Met korte en bondige teksten bij de prenten, goede reproducties en toegankelijke teksten van Gerard Vermeulen en Ronald Mönig ligt dit toch wel onderbelichte oeuvre van Long nu voor een groot publiek open. Een aanrader!

Roland Mönig, Gerard Vermeulen, Beate Kolodziej
Richard Long: Prints 1970-2013 Catalogue Raisonné of Prints
200 bladzijden
ISBN 978-3-86335-365-0
Prijs € 24,50
Museum Kurhaus Kleve / Verlag der Buchhandlung Walther König
Verschenen mei 2013

Links bij dit artikel: