Denkend aan Warhol zie ik een schier oneindige stroom Brillo-dozen, Campbell's blikken en gestileerde gezeefdrukte portretten van 20e-eeuwse iconen aan mijn geestesoog voorbij trekken. Het zal de meesten van u niet anders vergaan. Je zou bijna vergeten dat Andy Warhol ook nog verantwoordelijk is voor een heel ander maar even speels oeuvre in een ander medium: de tekening.
Nadat Warhol zijn middelbare school in 1945 had afgerond, ging hij commercial art studeren aan het Carnegie Institute of Technology in Pittsburgh. Het was de opmaat naar een carrière die begon met het maken van tekeningen voor tijdschriften, advertenties en platenhoezen. Hij ontwikkelde een geheel eigen stijl met zijn wat vlekkerig aandoende lijntekeningen die nauw aansloot bij de tijdgeest zodat een associatie met tijdgenoten als Alex Steinweiss en Saul Steinberg voor de hand ligt.
Tot voor kort werd aangenomen dat al zijn werk, inclusief het vroege oeuvre, al bekend was en aan het grote publiek is getoond. Ongeveer drie jaar geleden bracht kunsthandelaar en galeriehouder Daniel Blau uit München daar verandering in toen hij ruim 300 schetsen in de nalatenschap van Andy Warhol ontdekte. In de maanden die volgden maakte hij een kritische selectie van tekeningen waarbij hij de samenhang tussen de verschillende tekeningen probeerde te ontdekken. In het boek From Silverpoint to Silver Screen. 1950s Drawings dat eerder dit jaar bij Hirmer Verlag verscheen, zijn de 210 fraaiste tekeningen opgenomen.
Je zou door al het pop art-geweld bijna vergeten dat Warhol ook een geraffineerd tekenaar was. De tekeningen in het boek laten zien dat Warhol de kunst verstond om een tekening terug te brengen tot een minimale hoeveelheid lijnen zonder het onderwerp of zijn stijl geweld aan te doen.
Juist omdat in From Silverpoint to Silver Screen. 1950s Drawings tekeningen zijn opgenomen die je het beste kunt kenschetsen als voorstudies of vingeroefeningen, zie je hoe Warhol tot een krachtig eindresultaat komt. Niet iedere lijn is raak en ook niet iedere studie is geslaagd. Soms blijft een studie beperkt tot de contouren van zijn onderwerp en een andere keer lijkt het gewenste eindresultaat te worden bereikt. Je ziet hoe de ene keer een ingreep leidt tot een geslaagd beeld en een andere keer met een ingreep de plank juist volledig wordt misgeslagen. Er is duidelijk ruimte voor een bepaalde mate van toeval in zijn tekeningen.
Het is verfrissend om deze kant van Warhol's oeuvre te zien. Het is eveneens verfrissend om te zien dat het recent ontdekte werk niet als een heilige graal wordt behandeld. De tekeningen worden getoond zoals ze zijn gevonden: gescheurd, geplakt en gevlekt. Ik raakte ondertussen uitgekeken op de dozen, blikken en zeefdrukken, hoe vernieuwend ze destijds ook waren. In de gestage stroom Warhol-literatuur is dit wat mij betreft een welkome aanvulling!
Daniel Blau, James Hofmaier en Sydney Picasso
Andy Warhol. From Silverpoint to Silver Screen. 1950s Drawings
278 bladzijden
ISBN 978-3-7774-5341-5
Prijs € 39,90
Hirmer Verlag
Verschenen januari 2013