Bij De Arbeiderspers verscheen al eerder werk van Georges Perec zoals 't Manco (vertaling van Perec's lipogram La Disparition (1969) door Guido van de Wiel) en enkele delen in de reeks Privé-domein. In die reeks verscheen onlangs een nieuw deel: De duistere winkel. 124 dromen. Georges Perec, ernstig getraumatiseerd door het verdwijnen van zijn ouders tijdens de Tweede Wereldoorlog, onderging tijdens zijn leven diverse psychoanalytische behandelingen. Het verklaart iets van het belang dat hij hechtte aan de dromen die hij tussen mei 1968 en augustus 1972 noteerde in zijn dagboek, ook om in het reine te komen met een stukgelopen liefde. Perec kwam al doende een nieuwe manier van schrijven op het spoor, die een verontrustende intensiteit had.

Na het lezen van Het leven een gebruiksaanwijzing van Georges Perec was ik verkocht: wat een verbeeldingskracht, wat een verteller! Ik moest en zou dan ook alles van Perec (in Nederlandse vertaling...) lezen. Sinds kort mocht ik weer aan mijn Perec-leeshonger toegeven want bij uitgeverij Vleugels verscheen het heerlijke kleinnood Poging tot uitputtende beschrijving van een plek in Parijs. In oktober 1974 posteerde Georges Perec zich drie dagen lang in het Café de la Mairie in Parijs, dat uitkijkt op de Place Saint-Sulpice. Hij stelde zich tot doel álles te noteren wat hij waarnam. Doe uzelf een groot plezier en lees wat zijn ogen zijn handen dicteerden.

Wie de afgelopen jaren regelmatig deze website heeft bezocht, heeft al kennis kunnen maken met Erik Kessels. Hij is medeoprichter en creatief directeur van het Amsterdamse communicatiebureau KesselsKramer (onder andere verantwoordelijk voor de bekende Ben-reclames) en is bevlogen kunstenaar waarbij gevonden foto's centraal staan. Na enkele tientallen fotoboeken en kunstwerken wordt bij de tentoonstelling The Many Lives of Erik Kessels in het Italian Centre for Photography in Turijn, teruggekeken op Kessels' werk tot nu toe. Bij Aperture verscheen de gelijknamige catalogus.

Helaas zien niet alle kunstenaarsboeken het levenslicht. Het boek dadaglobe is daarvan een voorbeeld. Het zou voor altijd in het conceptuele stadium blijven hangen ondanks de inspanningen van aanjager Tristan Tzara. Hij had al met vele collega kunstenaars en schrijvers contact gehad om een bijdrage te leveren aan wat hét dada-overzicht had moeten worden. Velen gaven gehoor aan Tzara's oproep en diverse bijdragen lagen lange tijd op de plank om te worden gebundeld. Daar is het echter nooit van gekomen. Toen na een jaar de bijdragen nog steeds niet in boekvorm waren verschenen, verwaterde het dadaglobe-project om bijna te worden vergeten. Bijna, want bij uitgeverij Scheidegger & Spiess verscheen onlangs het boek dadaglobe reconstructed. Op een weergaloze manier heeft Adrian Sudhalter het materiaal samengebracht dat aanvankelijk zou hebben geleid tot dadaglobe.

Wanneer je je verdiept in de hele Eerste Wereldoorlog kun je de gedachte maar moeilijk van je afschudden dat het een doffe aaneenschakeling is van in principe vermijdbaar menselijk leed. Op sommige dagen sneuvelden duizenden mannen voor het opeisen van slechts enkele meters door granaten omgewoeld akkerland. De meeste van de miljoenen jonge mannen die in de zinloze strijd het leven hebben gelaten bleven naamloos maar op 4 maart 1916 werd een Duitse soldaat dodelijk getroffen die alles behalve naamloos was of is gebleven. Het was de schilder Franz Marc die die dag als gevolg van een inslaande granaat overleed.

Bij Sieveking Verlag is een fraaie facsimile-uitgave verschenen van het schetsboekje dat Franz Marc ten tijde van de grauwe realiteit van loopgraven en constante bombardementen wist te vullen met zesendertig betovende tekeningen. Het boekje Franz Marc. Sketchbook from the Battlefield is een aanrader voor iedere kunstliefhebber!

Wekelijks vallen er meerdere pakketjes op de deurmat. Bij een zachte plof is die doorgaans voor mijn vrouw en dochter (kleren en dergelijke) en bij een hardere plof is die vaak voor mij (boeken). Aan het openen van zo'n pakketje besteedt mijn achtjarige dochter nauwelijks meer aandacht. Ze weet ondertussen met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid tóch wel wat er in zit. Deze keer ging dat even anders: harde plof, minimale aandacht van mijn dochter, uitpakken en daarna vol-le-di-ge aandacht van dochterlief. Want wat verhulde de verpakking? Een tot 4,5 meter lange uitklapbare kleurplaat met de titel Naar de maan van Sarah Yoon dat zeer onlangs verscheen bij uitgeverij Thoth.

De pret begint al lang voordat de kleurpotloden en -stiften tevoorschijn zijn gehaald. Bij het uitklappen moet eerst uitgebreid worden bestudeerd wat een ongelofelijke lap tekening er ontstaat wanneer je die 4,5 meter volledig uitklapt. We weten nu dat de uitgeklapte tekening de volledige breedte van de keuken beslaat, dat je er een flink deel van de trap mee kunt bedekken en dat ie ook uitstekend dienst kan doen als denkbeeldige rivier in de woonkamer. Let wel: we zijn al ruim een half uur bezig voordat er ook maar enige kleur op de kleurplaat is aangebracht.

Daarna begint het aandachtig bestuderen van de tekeningen. Vliegende walvissen, draken in alle soorten en maten, kauwgombalmachines, boomhutten, inktvissen en luchtkastelen tref je aan wanneer je onderaan begint en langzaam je weg naar boven vervolgt, met als eindbestemming Maan. Ik kan nog niet zeggen wanneer het kleuren wél begint want daar zijn we nog niet aan toegekomen. Ik schrijf nu wel 'we' maar toen ik met kleurpotloden in de aanslag een beginnetje wilde maken, keek mijn dochter me afkeurend aan. Nee, dat was toch zeker niet de bedoeling. Die 4,5 meter kleurplezier was voor haar en haar vrienden en vriendinnen en niet voor vaders. Die had toch zeker zijn eigen boeken.

Welke materiële restsporen blijven er van je aardse bestaan over wanneer je zelf definitief afscheid hebt genomen? Met deze gedachte heeft fotografe Floor Terburg drie interieurs gefotografeerd van huizen die al langere tijd leeg stonden nadat de bewoner was overleden. De bruikbare en (emotioneel) kostbare zaken zijn uit de interieurs verwijderd en wat overblijft, zijn de spullen die alleen voor de vorige bewoners onontbeerlijk waren. Een selectie van deze foto's is gebundeld in het fraaie fotoboek Parafernalia.

Bij sommige kunstenaars heb ik moeite om het werk van de kunstenaar te waarderen zonder dit los te zien van diens levensloop. Karel Appel is zo'n kunstenaar. De escapades in zijn kunstenaarsleven leiden af van het werk dat hij in zijn lange carrière heeft gemaakt. Op de één of andere manier bleef het beeld van Appel die vanuit een helikopter een doek beschilderde beter hangen dan zijn werk zelf. Dat geldt in iets mindere mate ook voor zijn beruchte uitspraak: "Ik rotzooi maar een beetje aan". Als je niet oppast zijn het juist de bijzaken die blijven hangen en verlies je het werk uit het oog. Het boek Karel Appel Retrospectief, dat verschijnt bij de gelijknamige tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag, stelt wat dat betreft orde op zaken. Het weet hoofd- en bijzaken voortreffelijk te scheiden. Daarom véél aandacht voor Appel's werk, de context van zijn werk in het kunsthistorische tijdsgewricht en met een ruime én uitstekende beeldselectie van zijn werk.

Bij voorkeur proppen de media het Syrische vluchtelingenprobleem in één artikel met grote letters en enkele bijzinnen op de voorpagina van hun krant of website. Zij kennen hun lezers. In slechts vijf minuten moet het wereldnieuws tot de lezer zijn doorgedrongen anders ben je de aandacht van de lezer kwijt. In een medialandschap waarin een statement of discussie te vatten moet zijn in maximaal 140 tekens, ben je al snel de nuance en de menselijke maat kwijt. Gelukkig bewijzen fotograaf Thijs Heslenfeld en journaliste Rinke Verkerk met hun boek Anything out of nothing dat het ook anders kan. Zij hebben in woord en beeld een podium gegeven aan de Syrische vluchtelingen zelf en hebben hún verhalen opgetekend. En hoe gek het ook klinkt, het is ook nog een beetje een optimistisch boek geworden.

Aan het eind van het jaar maken veel liefhebbers van fotoboeken zich op voor de diverse overzichten van 'de beste fotoboeken van het jaar'. De lijstjes bestaan doorgaans stuk voor stuk uit serieuze fotoboeken met grote namen of visuele hoogstandjes. Op mijn lijstje van beste fotoboeken van het jaar staat een boek waar iedere zichzelf respecterende fotoboekliefhebber zijn neus voor op zal halen: Kim Kardashian Selfish. Als één fotoboek de tijdgeest goed heeft gevangen dan is dit boek het wel. Wie je bent en waar je staat op de sociaal-economische ladder wordt direct duidelijk aan de hand van je selfies. Alleen met de juiste kleren, de juiste locatie, de juiste spullen en de juiste vrienden doe je er toe. En dat wil je een ander wel laten weten. Kortom, jouw selfie is de toetssteen voor je complete digitale vriendenkring. Nou lijkt het maken van selfies om jezelf positief te doen afsteken ten opzichte van anderen vooral een vrouwenaangelegenheid. Maar ook mannen doen aan selfies. Dat wordt duidelijk in de nieuwste aflevering in de reeks USEFUL PHOTOGRAPHY. Het gaat hier echter om een specifiek subgenre van de selfie, namelijk die van de benedennavelse mannenselfies met hulpstukken.

Wat maakt kunst tot kunst? Dat is de onderliggende vraag van het boek De nimf en de bunny. De wonderbaarlijke reis van een schilderij van kunst naar kitsch en weer terug van Merlijn Schooneboom. Aan de hand van het schilderij Nymphes et satyre van William-Adolphe Bouguereau onderzoekt Schooneboom hoe onze opvatting over wat kunst is en wat kunst tot kunst maakt door de eeuwen heen aan verandering onderhavig is. Dat doet hij op zo'n aanstekelijke manier dat je na de laatste bladzijde je eigen opvattingen over kunst nog eens tegen het licht gaat houden.

Het is weinig films gegeven om ook na vijftig jaar een groot publiek te blijven boeien. Dat geldt des te meer voor een science fiction film waarbij de kans op verouderde inzichten en gedateerde special effects levensgroot zijn. Maar de film 2001: A Space Odyssey staat ook bijna vijf decennia na de première in 1968 nog steeds als een huis. Hoe dat kan en hoe de film tot stand is gekomen is op een fantastische manier beschreven en in beeld gebracht door Piers Bizony in het boek The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey'.

Zojuist viel de digitale nieuwsbrief van uitgeverij MACK weer op de digitale deurmat. En wat zit er weer veel fraais tussen. Nieuwe boeken van onder andere Paul Graham, Thomas Demand, Carly Steinbrunn en Alec Soth. Van Soth verschijnt in oktober 2015 bij MACK het boek Gathered Leaves, dat eveneens dienst doet als catalogus bij drie opvolgende tentoonstellingingen waaronder het FoMu in Antwerpen (pas in 2017...). Het belooft een memorabele catalogus te worden met daarin vier miniatuuruitgaven van eerdere boeken van Alec Soth. Dat is extra bijzonder omdat drie van de vier al uitverkocht zijn. Verder bevat de catalogus 28 grote briefkaarten en dat alles gevat in een fraaie omslagdoos. Kortom, veel om naar uit te kijken!

De bankencrisis van 2008 heeft bij velen sporen nagelaten. Het lastige voor fotografen met een maatschappelijk betrokken inborst is dat de consequenties van deze bankencrisis zich echter niet altijd even goed laten vastleggen. Fotografen Paolo Woods en Gabriele Galimberti zochten daarom naar een oplossing om een dergelijk immaterieel fenomeen als een bankencrisis vast te leggen. Zij vonden die door twee jaar lang die plekken te bezoeken en fotograferen die bekend staan als belastingvriendelijke omgevingen voor bedrijven als Starbucks, Google and Amazon. In het boek The Heavens dat onlangs bij uitgeverij Dewi Lewis verscheen, zijn hun foto's gebundeld. Het boek lijkt verdacht veel op een jaarverslag.

Eamonn Doyle's vorige fotoboek i mocht rekenen op een ontzettend warm welkom van fotoboekliefhebbers. Zijn nieuwste boek ON zou wel eens net zo kunnen worden ontvangen. Net als in zijn vorige boek heeft straatfotograaf Doyle zijn onderwerpen voornamelijk gevonden op Dublin's Parnell Street en O'Connell Street. Het boek bevat krachtige en zo nu en dan bevreemdende beelden van de inwoners en bezoekers van Dublin, zoals ze ook op de website van van Eamonn Doyle te zien zijn. Het boek is net een paar dagen geleden in eigen beheer verschenen maar ik raad iedereen aan die belangstelling heeft snel een exemplaar te bestellen want ook dit boek zal zeer snel uitverkocht zijn.

Ruim een dozijn keer heb ik ondertussen Kubrick's sciencefiction meesterwerk '2001: A Space Odyssey' bekeken en telkens viel er weer iets nieuws te ontdekken. De kans dat ik ook bij een volgende keer iets nieuws weet te vinden wordt een stuk groter na lezen van het boek The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey' dat zeer onlangs bij Taschen in een nieuwe editie is verschenen. Het boek gunt de liefhebber een blik achter de schermen bij de totstandkoming van de intrigerende filmbeelden met onder andere achtergrondverhalen van de acteurs, een toelichting op de special effets en vele foto's die op de set tijdens de productie zijn genomen.

Onlangs verscheen bij Jap Sam Books de uitgave Noem me Ismaël, een korte roman waarin Herman Melvilles Moby Dick wordt verweven met de levensverhalen van psychiatrische patiënten. Tegelijk is het een fotoboek waarin het terrein van een psychiatrische instelling met infra-rood fotografie is vastgelegd in verstilde, vervreemdende beelden; afdrukken van voor het menselijk oog niet-waarneembaar licht. Door deze techniek te gebruiken verbeelden de kunstenaars de voelbare maar niet zichtbare, geladen sfeer van het terrein. Het boek is ontstaan in de zomer van 2014, toen Doris Denekamp en Geert van Mil drie maanden lang op het terrein van de GGZ-instelling Altrecht in Den Dolder woonden en werkten in kunstenaarsverblijf Het Vijfde Seizoen.

De Rijn baant zich een weg van Zwitserland en Liechtenstein, via Oostenrijk, Duitsland en Frankrijk naar Nederland. Een vaarverbinding die wij Nederlanders vanuit onze Calvinistisch perspectief voornamelijk als nuttig zien. Een getemde reus die de constante grondstoffen- en goederenstroom faciliteert. Dat de Rijn ook anders kan worden bezien bewijst fotograaf Michael Lange met nieuwste boek Fluss. Hij heeft de Rijn in beelden van betovering en verlangen vastgelegd die je als homo economicus niet had kunnen vermoeden.

Deze maand werden niet één maar twee prachtige boeken met het werk van Awoiska van der Molen bezorgd. Het eerste boek dat ik aan de collectie mocht toevoegen was het alom bejubelde Sequester met die prachtige rijk geschakeerde zwartwit foto's. Het tweede verscheen zeer onlangs: Hariban Award 2014. Het is een fraaie catalogus die verscheen naar aanleiding van de gelijknamige prijs die Van der Molen won. De prijs bestond uit de unieke gelegenheid om in Kyoto samen met de meesterdrukkers van het Benrido Collotype Atelier te werken aan het reproduceren van haar werk in collotype. Collotype is een druktechniek die commercieel gezien de strijd verloor van bijvoorbeeld offset lithografie maar die beeldtechnisch gezien veruit een superieure kwaliteit levert. Zeker wanneer de techniek in handen is meesterdrukkers.
De catalogus is (onder andere) te bestellen via de website van Benrido Collotype. Het is een schitterend kleinood in Japanse binding en verscheen in een oplage van slechts 150 exemplaren!

Anouk Kruithof werkt momenteel aan haar al weer tiende (foto)boek. Ze zal daarbij, net als in haar voorgaande boeken als Becoming blue, Playing borders, The daily exhaustion, Happy birthday to you enA head with wings, op zoek gaan naar de grenzen van het gebruik van fotografie. Voor haar nieuwste boek AUTOMAGIC zal Kruithof gebruik maken van beelden en teksten die ze de afgelopen twaalf jaar in haar archief heeft samengebracht. U kunt helpen dit boek te laten realiseren door een bijdrage te leveren via Kickstarter. De hoogte van uw bijdrage bepaalt de mate van tegenprestatie van Anouk Kruithof. Hebt u bijvoorbeeld de kunstenares altijd al eens willen spreken in haar studio in New York, dan is dit een uitgelezen kans!

Wanneer we over kunst praten, is het verleidelijk om het meer te hebben over de labels die we aan kunst hangen dan over kunst zelf. Dat gevaar ligt zeker bij een schilder als Leo Gestel op de loer. Zijn stilistische wendbaarheid verleid je al snel om zijn werk te willen labelen als pointillisme, luminisme, kubisme, futurisme of expressionisme. Daarmee doe je geen recht aan deze kunstenaar en zijn werk. Gelukkig hebben auteurs Anne van Lienden en Caroline Roodenburg-Schadd van het onlangs bij Thoth verschenen boek over Leo Gestel, Leo Gestel 1881-1941 het met name over het leven en werk van Gestel en in veel mindere mate over de stilistische naambordjes die je aan zijn werk zou kunnen hangen. Het boek verscheen als catalogus bij de tentoonstelling Leo Gestel. De mooiste modernist die van 25 januari 2015 tot en met 07 juni 2015 te zien is in Singer Laren.

Begin april verschijnt bij uitgeverij Atlas Contact het boek Atelier Krabbé van Jasper Krabbé. Hierin vertelt beeldend kunstenaar Jasper Krabbé bevlogen over beeldende kunst. Aan de hand van eigen werk spreekt hij over zijn eerste jaren als graffiti artist in Amsterdam, over drijfveren en inspiratie, over de andere kant op kijken, de kunst van het etsen, kleurgebruik, over de binnenkant van enveloppen en de schoonheid in het alledaagse. Atelier Krabbé inspireert om anders te kijken naar de wereld en laat je beter begrijpen hoe kunst tot stand komt.

Hellen van Meene geldt als een van de meest toonaangevende Nederlandse fotografen van haar generatie. Van Meene staat bekend om haar intrigerende portretten van meisjes en jonge vrouwen. Met uitgekiend gebruik van licht en compositie weet ze de lastige eerste schreden naar volwassenheid vast te leggen. Haar nieuwste boek The Years Shall Run Like Rabbits brengt meer dan 250 beelden in kaart en is het meest volledige overzicht van het oeuvre van Hellen van Meene. Het verschijnt naar aanleiding van een retrospectieve tentoonstelling in het Fotomuseum van Den Haag later dit jaar. De Nederlandstalige editie van de catalogus verschijnt dit voorjaar bij uitgeverij Ludion. Naast de foto's van Hellen van Meene bevat het boek ook een essay van Martin Barnes en een bijdrage van Oscar van den Boogaard.

Vandaag, morgen en overmorgen aandacht voor enkele nieuwe of nog op stapel staande boeken die vormgegeven zijn door Irma Boom. Te beginnen met het nieuwste boek over de IJslandse kunstenaar Olafur Eliasson. Contact dat dit jaar zal verschijnen bij Flammarion. Het boek naar de gelijknamige tentoonstelling bevat een verrassing met betrekking tot licht! Kijk voor nog meer informatie op olafureliasson.net/eliassonflv/.

Vandaag verscheen de voorjaarscatalogus 2015 van Lecturis. Wat staat er weer veel moois op stapel! Ook leuk om te zien, dat deze maand al een nieuw boek van fotograaf Ringel Goslinga zal verschijnen. Twee jaar geleden kreeg Goslinga de mogelijkheid de camera van fotograaf Lee To Sang te gebruiken voor een eigen fotoproject. Met deze camera fotografeerde Goslinga in de omgeving van Lee To Sang's voormalige studio. Het fotografische resultaat wordt nu gebundeld in het boek Circling,