Erwin Olaf (Aperture, 2008)
Dinsdag 9 september 2008
Wie het boek voor het eerst heeft doorgebladerd en het gevoel dat de foto´s uitstralen heeft geproefd, zal niet geloven dat het aanvankelijk de bedoeling was om foto´s te maken die zouden optimisme uitstralen. Erwin Olaf wilde als reactie op de negatieve gevoelens die er leefden over de Verenigde Staten na de aanslagen op 11 september, juist een positief beeld over de verworvenheden van dat land scheppen. Maar dat lukte niet. Hij wilde een vrolijke Norman Rockwellachtige sfeer oproepen zoals hij dat eerder voor commerciele opdracht had gedaan. Erwin Olaf zegt hierover zelf:
"
I had cast four people for this photograph: an old pianist, a big girl, a big boy and a very slim boy. But when I started to shoot, I felt so incredibly sad, looking through the lens and watching the happy scene played out. After several attempts I was despairing and told the actors just to stand still and not to move while I got the lighting right […] That image turned out to be the beginning of Rain – people just waiting, staring into space, thinking of nothing, waiting for nothing."
Rain, Hope, Wet en Grief
Rain was in 2001 het startpunt van een hele reeks gelijksoortige maar onderling toch net verschillende reeks foto´s.
Hope volgde in 2005, direct gevolgd door
Wet in dat zelfde jaar en ten slotte
Grief in 2007. Het zijn alle sterk gestyleerde foto´s die zijn geënsceneerd met als thema het Amerika van de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw. Op de foto´s lijkt niets te gebeuren. Maar als kijker weet je dat dat niet het geval
kan zijn. Je bent niet voor niets in een bepaalde scene terecht gekomen. Er is een vervolg. Het is alleen niet duidelijk wat het vervolg zal zijn. De scene bevindt zich, zoals Erwin Olaf zelf aangeeft, ergens tussen actie en reactie.
Weergeven wat er niet is
Wat je op de foto´s niet ziet is minstens zo interessant als hetgeen je wel ziet. Neem nu de foto
"The Kitchen" uit de reeks
Hope (2005). Je ziet een vrouw aan een keukentafel zitten met aan de tafel vier stoelen en op de tafel een kop koffie en een gebakje, een propere keuken met in de hoek een bos bloemen en een telefoon. Je gaat je afvragen waar de "hoop" uit bestaat bij deze foto. " Hoop" is voor een vrouw alleen in het midden van de vorige eeuw wellicht een man, kinderen, een gezin. Of duidt de niet helemaal aangeschoven, lege stoel op de voorgrond dat er al wel een man is en dat de hoop is dat deze weer terugkomt? Je weet het niet. Je gaat nog veel meer twijfelen bij
The Classroom" ook uit de reeks
Hope (2005). Je ziet een leerlinge en een leraar in een verder leeg klaslokaal. Waar heeft
hoop betrekking op? Hoopt de leerlinge op betere cijfers? Heeft de poster over de ontwikkeling van een foetus die in het lokaal hangt, betrekking op de hoop dat ze
niet zwanger is?
Ook bij de reeks
Grief (2007) weet je niet wat er precies aan de hand is. De gemoedstoestand van de geportretteerden wordt al door de titel weergegeven maar naar het precieze
hoe en waarom moet je als kijker maar gissen. Dat is één van de redenen waarom je niet snel bent uitgegeken op de foto´s: je ervaart iets dat je niet kunt zien. Het mooie plaatje verhult iets dat een stuk minder mooi is en dieper gaat dan de afbeelding zelf. Degene die de bijgevoegde DVD afspelen, weten na het zien van de clip
Grief overigens wel wat de aanleiding is voor de
grief...
Het boek en de tentoonstelling
De grote hoeveelheid aandacht die bij het componeren van de beelden is besteed aan kleur, enscenering en compositie, vraagt om een kwalititatief en kwantitatief grote afdruk. En
die hebben de beelden in dit boek van Aperture gekregen. Vergeleken met een eerdere publicatie van de reeksen
Rain en
Hope op een veel kleiner formaat, is duidelijk dat formaat telt bij de beleving van juist deze beelden van Erwin Olaf. Ook met de kwaliteit van de weergave van Erwin Olafs" foto´s zit het meer dan goed: de kleuren zijn rijk en de details zijn scherp weergegeven. Achterin het boek is een DVD opgenomen met daarop een selectie van korte films als
Grief (2007),
Rouge (2005) en
Rain (2004). Al met al is het boek meer dan een aanrader!
Het boek verschijnt bij de tentoonstelling "
Rain Hope Grief & Fall" die van 27 september 2008 tot en met 18 januari 2009 te zien is in het Fotomuseum Den Haag. Dat is de gelegenheid om de foto´s op groot formaat (tot maar liefst 120 bij 170 centimeter) te bewonderen. Op een speciale filmavond in het Filmhuis Den Haag zal een aantal van zijn recente films te zien zijn. Na Den Haag zal de tentoonstelling te zien zijn in Parijs, Salamanca en North Carolina.
Erwin Olaf
Erwin Olaf. Photographs by Erwin Olaf
128 bladzijden, met DVD
Prijs € 49,50
Aperture
ISBN 978–1–59711–061–7
Uitgegeven 2008Links bij dit artikel:
