Edgar Martins – Topologies
Maandag 15 september 2008
Wie in Wikipedia zoekt naar "
topologie" zal de volgende beschrijving tegenkomen:
De topologie, (grieks topos, "plaats," en logos, "studie"), is de tak van de wiskunde, die zich bezighoudt met eigenschappen van de ruimte (wiskunde)|ruimte]], die bewaard blijven bij onder continue vervorming (de objecten mogen niet worden gescheurd of geplakt)..
Laten we het eenvoudig houden en het hebben over "studies van ruimte bij continue vervormingen". Dat is het thema van de serie foto´s van Edgar Martins die in het boek "
Topologies" zijn opgenomen. Wie denkt dat dit leidt tot saaie oninteressante foto´s komt bedrogen uit: zelden zijn er zulke spannende en surrealistisch aandoende foto´s gemaakt van schijnbaar saaie landschappen.
Onwaarschijnlijke schoonheid.
Wat is voor een fotograaf een "
studie van ruimte bij continue vervorming"? Voor fotograaf Edgar Martins (1977) zijn dat IJslandse landschappen, zandstranden en bosbranden. Het is niet moeilijk om voor te stellen hoe deze onderwerpen passen binnen de thematiek: landschappen veranderen onder invloed van erosie en tektonische verschuivingen, zandstranden veranderen dagelijks door wind, eb & vloed en bosbranden spreken bijna voor zich. Wat veel lastiger is, is het aanvaarden dat foto´s van deze onderwerpen zo´n spannende en onwerkelijke indruk kunnen wekken.
Neem nu de foto´s die hij maakte van de bosbranden in zijn geboorteland Portugal in 2005 en 2006. Deze verwoestende natuurkracht veranderde de bossen in een ruïne maar leverde tegelijkertijd zulke
onwaarschijnlijk mooie beelden op. Het lijkt op deze foto alsof het vuur over de rivierbedding vloeit en daarna spontaan in water is veranderd. Ook zijn andere foto´s van bosbranden leveren veel te mooie beelden op: rook dat in subtiele kleurscharkeringen een dramatische achtergrond levert voor de vlammenzee op de voorgrond.
Toeval en opzet
Hetzelfde geldt voor de beelden die hij maakte van het IJslandse landschap, weer diezelfde onwaarschijnlijke schoonheid. Schoonheid in kleur, vorm en contrast. Zoals is
deze foto waarin het blauwe water zich een weg meandert tussen ijs en rotsblokken. Maar het beeld dat hij creëert is niet een toevalstreffer. Een beeld vast te leggen zoals hij doet, vergt voorbereiding. De locaties worden door hem met zorg gekozen en zijn manier van werken wordt gedicteerd door zijn camera: een grootformaat camera gefixeerd op een statief. Martins zegt zelf over zijn manier van werken: "
It´s a very unspontaneous way of working, very static and premeditated".
De schilderachtige toon die zijn werk vaak heeft, wordt veroorzaakt doordat hij zijn negatieven voorafgaand aan gebruik bloot stelde aan licht of, zoals in het geval van zijn foto´s van de bosbranden, aan hitte. Voor die laatste serie foto´s onderging Martins een training bij het lokale brandweerkorps en stemde hij de momenten dat hij ging fotograferen af met de nationale eenheid voor brandbestrijding. Dat binnen al deze vooropgezette en geplande werkzaamheden nog ruimte is voor toeval, is wellicht
de grote verdienste van zijn foto´s over bosbranden en IJslandse landschappen.
Regisseur en art–director
Nog meer planning en regie is te zien bij zijn
foto´s van nachtelijke Portugese stranden. Het resultaat is een soort van droombeeld. Je herkent een deel van de werkelijkheid in de foto´s maar een ander deel volstrekt niet. Door de lange sluitertijd wordt de diepte uit het strand gehaald en is er een groter contrast onstaan met de andere objecten op en rond het strand. Deze min of meer toevallig aanwezige objecten zoals plastic buizen, een paraplu of een setje gestapelde strandstoelen zien er in deze context volstrekt anders uit. Ze zijn ten opzichte van de rest van de omgeving zo ontzettend aanwezig. Ook hier spreekt uit de foto´s het contrast tussen het geplande en toevallige, tussen het bewust gezochte en het spontaan gevonden.
Magisch, onwerkelijk en mooi
Wanneer het Edgar Martins" bedoeling is geweest om een studie te maken van "ruimte bij continue vervormingen" dan is dat meer dan geslaagd. Het is gelukt om een droomwereld op de gevoelige plaat vast te leggen. Niet dat deze zich spontaan aandiende. Zij is door Martins gezocht en gevonden met slechts minimale manipulatie. Voor mij is "
Topologies één van de meest verrassende fotoboeken van het jaar. De foto´s zijn prachtig weergegeven en dat was ook nodig om alle (kleur)nuances in de foto´s van Edgar Martins goed tot hun recht te laten komen.
Edgar Martins
Topologies
136 bladzijden
Prijs $ 35,00
Aperture
ISBN 978–1–59711–057–0
Uitgegeven 2008
Links bij dit artikel:
