Toegegeven, ik was wat huiverig. Een tekst van Slauerhoff voorzien van foto´s. Een delicate zaak, zo dacht ik. Dat is het ook. Maar wat fotograaf Marco van Duyvendijk heeft gedaan is precies goed. De foto´s ademen de sfeer van Slauerhoff´s "Het Lente–eiland" en volgens mij weet ik ook waarom.
Het was in het jaar van uitgifte, 2008, precies 75 jaar geleden dat scheepsarts en dichter J. Slauerhoff zijn prozadebuut "Het Lente–eiland" publiceerde. Zijn verhaal was gebaseerd op zijn bezoeken aan Gulangyu (het vroegere Kau Lung Seu), dat voor de kust van de Chinese stad Xiamen ligt.
In slechts enkele zinnen word je door Slauerhoff meegezogen naar het lente–eiland:
De stroom is sterk. Maar langzaam nadert het betere land. Het wondereiland, dat de naam draagt van een zijner heimelijkste plekken: Kau Lung Seu, de dreunende spelonk. Duisternis, rumoer en stank liggen achter de zee der vergetelheid. Hier alleen het prevelen van de wind in de blaren, het klagen van drie snaren met een stem te zaam. Bloemen en grassen rieken pril en zoet, de zeewind brengt het zout voor dit hemelse gerecht van louter geur. Het is hier eeuwige stilte.
Nauwkeurig en vol verwondering. Het korte verhaal van Slauerhoff, een beschrijving eigenlijk, is ontzettend beeldend. Hij leidt je blik over het eiland en bevriest zo nu en dan om over een bepaalde plek in zijn typerende, poëtische taalgebruik uit te weiden. Dat beschrijven doet hij zeer nauwgezet. Hij heeft een goed oog voor detail zoals alleen een goede geoefend observator (en
een vreemdeling) dat kan hebben. Neem nou de volgende passage:
De kinderen kennen niet de luidruchtige spelen met een vliegende bal, maar dwalen in de ruïnen, dragen water, eten kersen aan stokjes geregen. Speels alleen zijn zij, van wie men dit het minst verwachten zou: de oude grijze muren, die schaduwen dragen als een nooit gewisseld kleed, lommer als een immer groene haardos. Zij bieden zich grootmoedig aan, de wandelaar te begeleiden langs de lanen en tegelijk te beschermen tegen zon en wind. Wie zou niet volgen?
In de foto´s van Marco van Duyvendijk zie je eigenlijk hetzelfde terug. Je blik wordt geleid naar details die verwonderen en er uitzien als poëzie: een rotsblok met een sprankje leven, een prachtig doorleefd interieur, hangende bloemen die een opvallend contrast vormen met de achterliggende kabels.
Tekst en beeld: dezelfde sfeer, dezelfde blik.
Omdat schrijver en fotograaf dezelfde taal spreken, werkt het als geheel. Geen overdreven sentimenteel gedoe, geen nadruk op de overduidelijke exotica maar gewoon oog hebben voor het bijzondere in het alledaagse. Daardoor is er eigenlijk geen breuk in de overgang tussen beeld en tekst. Ook de tussenliggende 75 jaar hebben geen effect op je beleving. Als je het mij vraagt, is dat een hele prestatie
Marco van Duyvendijk . Op een vissersboot 1, Gulangyu, Xiamen, China 2008
Meer graag. Het Lente–eiland was voor mij een zeer aangename verrassing. Het maakt ook nieuwsgierig naar meer. Meer werk van de fotograaf, meer boeken met deze wonderlijke (werkende!) combinatie. Het boek is werkelijk schitterend uitgevoerd: goede reproducties van de foto´s, een lekker in de hand liggend boekje en een leeslintje. Met 64 bladzijden en 33 foto´s lijkt dat laatste een overbodige luxe maar het maakt het geheel wel af. Geen wonder dat dit boek is verkozen tot één van de best verzorgde boeken van 2008.
Marco van Duyvendijk (foto´s), J. Slauerhoff (tekst)
Het Lente–eiland
64 bladzijden
Prijs € 20,00
[eigen beheer]
ISBN 978–90–813385–1–6
Verschenen december 2008