Jeff Koons (Taschen, 2009)
Woensdag 20 mei 2009

Volgens mij noemen ze het boek dat ik nu voor me heb liggen doorgaans een "koffietafelboek". Voor degene die onbekend zijn met het fenomeen "koffietafelboek": een "koffietafelboek" is een boek op groot formaat waarbij de nadruk ligt op de afbeeldingen en in mindere mate op tekst. Dit soort boeken dient vaak als een zeer algemene introductie van een bepaald onderwerp of, in het geval van een kunstenaar, is het een eerste aanzet tot een monografie. Het nieuwste boek van uitgeverij Taschen lijkt op een "koffietafelboek" maar is het niet. Ja, het is een boek van formaat en ja, het is uitbundig(!) geïllustreerd. Maar nee, dit is niet zo maar een inleiding tot het werk van Jeff Koons. "Jeff Koons" is namelijk het boek over deze kunstenaar op dit moment. En het lijkt er op dat het dat ook nog wel een tijd zo zal blijven. Wat een geweldig, over–the–top, boek heeft Taschen afgeleverd!

Het is waarschijnlijk één van de bekendste, levende kunstenaars op dit moment. En wie zijn naam niet kent, kent zeker zijn controversiële werk. Wie kent niet de porseleinen kitschbeeldjes met de voorstelling van Michael Jackson en zijn huisaap Bubbles? Of de kunstwerken waarin hij zelf "in actie" te zien is met kunstenares/politica/pornoster Cicciolina. Het lukt Koons telkens weer om het hoe en waarom van kunst bij een breed publiek ter discussie te stellen. Jeff Koons is bij deze discussies uiteraard het stralende middelpunt.

Uit: Jeff Koons (Taschen, 2009)
Uit: Jeff Koons (Taschen, 2009)

Wat maakt Jeff Koons en zijn werk zo spraakmakend? Het begint natuurlijk al met het feit dat zijn werk herkenbaar is. Jan en alleman kunnen zien wat zijn werk voorstelt. Dat is, ook vele decennia na Duchamps en Warhol, eigenlijk not done. Kunst is iets voor een selectie groep mensen, de in–crowd. Nu kan iedereen iets zeggen over zijn werk en er ook nog iets van vinden ook. De belangrijkste vraag die dan telkens weer de kop op steekt, is: "Wat is kunst?". Op de voet gevolgd door de vraag: "Wat is de waarde van kunst?".

Die laatste vraag is niet irrelevant. Koons bedient zich weliswaar van moderne en dus vaak herkenbare iconen maar dat wil nog niet zeggen dat zijn werk niet exclusief is. De aankoop van een porseleinen beeld van Koons door het Stedelijk Museum leidde destijds tot veel ontsteltenis bij de media en het volk. Waarom moet een "ordinair", herkenbaar porseleinen beeld een vermogen kosten? Waarom kost een beeld van een herder en een herderinnetje bij, laten we zeggen de Hema of de Blokker, slechts een paar tientjes? Wat is kunst? En waarom? Koons heeft zelf meerdere keren aangegeven dat er geen diepere betekenislagen liggen onder de kunstwerken die hij heeft gemaakt. Kunstcritici verwerpen dit soort uitspraken en bestempelen zijn werk als Neo–pop of Post–Pop. Het door een ander aangebrachte label maakt klaarblijkelijk iets 'kunst' of 'niet–kunst'.

Uit: Jeff Koons (Taschen, 2009)
Uit: Jeff Koons (Taschen, 2009)

Het boek Jeff Koons" laat niet alleen plaatjes zien, zoals een doorsnee 'koffietafelboek' zou doen, maar gaat ook in op de bovenstaande en andere, soortgelijke vragen. Alle projecten die Koons in de afgelopen decennia heeft uitgevoerd worden uitgebreid beschreven en geïllustreerd. Of het nu gaat om zijn zwevende basketballen, zijn wipkippen, bloemrijke reuzenpuppies of de tegen pornografie aanschurkende foto´s en beelden: het hele oeuvre van Koons passeert de revue.
Oh ja, kleine tip: lees het boek aan de keukentafel. Het is zó groot en zó zwaar dat normaal lezen (kopje thee, koekje, boek op schoot) niet mogelijk is. Wat dat betreft is het boek geheel in de geest van de kunstenaar waarover het gaat: heerlijk over–the–top. Ik kijk uit naar andere uitgaven van Taschen die met zoveel zorg en zoveel gevoel voor de materie zijn gemaakt. Een absolute aanrader!

Hans Werner Holzwarth (redactie), Ingrid Sischy, Eckhard Schneider en Katy Siegel
Jeff Koons (Meertalige editie: engels, frans en duits)
592 bladzijden
Prijs € 49,99
Taschen Verlag
ISBN 978–3–8365–0328–0
Verschenen april 2009
Links bij dit artikel: