Onwillekeurig moest ik denken aan de titel die Armando aan één van zijn werken gaf waarmee hij probeert af te rekenen met de oorlog: "Schuldig Landschap". De schilder bedoelde daarmee een landschap dat zich ongegeneerd herstelde en alle sporen van de gruweldaden waar het getuige van was geweest, heeft uitgewist. Niet dat Cary Markerink´s Memory Traces vol staat met bomen die blakend van gezondheid vol in blad staan of bloemen die in het voorjaar overdadig kleuren. Juist niet. De foto´s van Markerink tonen eerder beschuldigende landschappen. Op foto´s, die soms uitklapbaar zijn tot confronterende, tafelbedekkende afmetingen, zijn de sporen te zien van het menselijk falen die nog in het landschap staan gegrift.
De mens is de grote afwezige op de foto´s van Cary Markerink. Hetgeen de mens heeft veroorzaakt is echter ruimschoots vertegenwoordigd. Pagina na pagina zie je waartoe de homo sapiens in staat is. Zo waren "we" in Sarajevo in staat om de halve stad aan puin te schieten. Troosteloze woonkazernes hebben de overtreffende trap van triest bereikt doordat ze zijn geperforeerd door kogels of doordat ze zelfs een gevel hebben verloren. Over de inwoners zwijgen de foto´s. Maar de aan flarden geschoten gebouwen spreken wat dat betreft boekdelen.
Chernobyl, Pripyat (2000) Uit: 'Memory Traces' van Cary Markerink (Ideas on Paper, 2009)
Ook op het Bikini atol in Micronesië heeft de mens haar verwoestende stempel gedrukt. Tussen 1946 en 1958 experimenteerde de Verenigde Staten er met atoomwapens. Ook op de foto´s die Markerink daar heeft gemaakt, ontbreekt de mens. Misschien omdat het atol momenteel maar tien inwoners heeft, of, waarschijnlijker, omdat voorafgaand aan de tests de oorspronkelijke bevolking werd verplaatst naar een naburig atol.
Vietnam (1999) Uit: 'Memory Traces' van Cary Markerink (Ideas on Paper, 2009)
Helemaal schrijnend zijn de foto´s die Cary Markerink in Chernobyl maakte. Het dagelijks leven werd er zichtbaar van het ene op het andere moment stilgelegd. Botsauto´s en een reuzenrad blijven tot in lengte van dagen op de plek staan waar ze vele jaren geleden zijn achtergelaten. Wat resteert is een dodelijke spookstad. Nodeloos om te vermelden maar ook de foto´s die Markerink maakte in Hiroshima & Nagasaki, Berlijn, Bitterfeld–Wolfen & Ronneburg, Khe San en My Lai dragen wederom bepaald niet bij aan een positief mensbeeld.
Bikini eilanden (1999) Uit: 'Memory Traces' van Cary Markerink (Ideas on Paper, 2009)
Memory Traces is overigens niet één boek maar een verzameling boeken bijeengebracht in een kartonnen doos. Naast een grootformaat fotoboek, met daarin de boven– en onderstaande foto´s, bevat de doos ook twee kleinere boekjes van pocketformaat. In de wat mij betreft meest aandoenlijke van de twee staan familiefoto´s die Markerink vond tijdens zijn fotografische speurtocht in Chernobyl. Het contrast tussen de familiefoto´s en de foto´s die Markerink ter plekke schoot, had niet groter kunnen zijn.
Chernobyl, Pripyat (2000) Uit: 'Memory Traces' van Cary Markerink (Ideas on Paper, 2009)
Vormen de foto´s de definitieve bewijslast voor het slechte in de mens? Is dit het overtuigende bewijs dat we langzamerhand afglijden in verdoemenis? In veel opzichten heeft de soms zakelijk aandoende registratie het karakter van bewijslast. Maar als bewijslast voor een aanklacht is het boek misschien wel te mooi. Of niet? Of mag een aanklacht ook in een verleidelijke vormgeving worden gegoten, waarbij je als toeschouwer het idee krijgt dat je de beschuldigingen zachtjes en poëtisch krijgt ingefluisterd?
Cary Markerink
Memory Traces
202 bladzijden samen met twee kleinere boeken: 'Höffding Step' en 'Dark Star'
Prijs € 150,00
Ideas on Paper
ISBN 978–94–90506–01–8
Verschenen december 2009