Het is jammer dat de tentoonstelling Aux mille tours van de Canadese kunstenaar Marcel Dzama alleen aan de andere kant van de Atlantische Oceaan te bewonderen is. Het werk van Dzama staat namelijk garant voor verbazing en verwondering bij de kijker. Zijn oeuvre wordt bewoond door fantasiewezens, beren, vleermuizen, uilen, sierlijke vrouwen met kappen en geweren, cowboys en (andere) zielige mannen. Onduidelijk is wat er zich nu precies afspeelt op die tekeningen, collages, kijkkasten en video´s. Het lijken droomscènes te zijn of misschien is het beter om met zoveel geweld, naakt en onnavolgbaarheid te spreken van surrealistische nachtmerries. Wie net als ik niet in de gelegenheid is om de tentoonstelling in het Musée d'art contemporain de Montréal te bezoeken kan wél genieten van de bijbehorende catalogus: Marcel Dzama - Aux mille tours.
Marcel Dzama (1974) tekent al vanaf zijn vroegste jeugd. Met name strips. Wie zijn werk kent zal daar niet van opkijken. Veel van zijn tekeningen hebben een sterk grafisch karakter en strips hebben klaarblijkelijk een sterke invloed gehad. Maar bij nadere bestudering kun je nog veel meer invloeden ontdekken: sprookjes, kinderboeken van voor de Tweede Wereldoorlog, collages uit het interbellum, oude Westerns, het werk van René Magritte, of Marcel Duchamp, of ... De lijst is bijna eindeloos aan te vullen. En toch, op de één of andere manier is het werk onmiskenbaar dat van Marcel Dzama.
People hack them to pieces. The throngs, the gilded roofs, the beautiful animals still remained (2009) Uit: ' Marcel Dzama : Aux mille tours ' (Musée d'art contemporain de Montréal, 2010)
Dat eigene zit voor een deel in het beperkte kleurenpalet dat hij gebruikt. Je ziet in zijn tekeningen een duidelijke voorkeur voor bruin– en roodtinten. Verder is zijn werk vrijwel altijd "achtergrondloos". In zijn tekeningen en schilderijen heb je als kijker geen houvast aan de omgeving waarin hij zijn figuren plaatst. Ze staan als het ware los op het blad. Ten slotte heeft Dzama de neiging om zijn werk titels mee te geven die je als kijker op een bepaald spoor moeten zetten. Hierdoor kijk je veel gerichter en probeer je zijn tekeningen of collages "op te lossen".
Untitled (2009) Uit: ' Marcel Dzama : Aux mille tours ' (Musée d'art contemporain de Montréal, 2010)
In dat oplossen of duiden van zijn werk zit het grootste plezier. Dat geldt zowel voor individuele werken als voor het grotere geheel van zijn werk. Hij heeft een denkbeeldige wereld geschapen waarin andere wetten en regels gelden dan de onze. De ratio is grotendeels losgelaten, het patriarchaat is ingeleverd voor het matriarchaat en in plaats van procedures en wetten zijn er danspassen en choreografie gekomen. Wat de kunstenaar heeft willen vertellen laat zich soms raden maar vaker niet dan wel. Het mysterie dat resteert, zorgt er voor dat het werk van Dzama ondanks een zekere gelijkvormigheid, blijft boeien.
We shall be given back to the old disharmony (2009) Uit: ' Marcel Dzama : Aux mille tours ' (Musée d'art contemporain de Montréal, 2010)
Marcel Dzama wordt ook regelmatig gevraagd om zijn universum naar onze wereld te vertalen. Dat levert de meest uiteenlopende producten op: van platenhoezen, peper– en zoutstellen tot en met videoclips. Zo is de onderstaande clip gemaakt voor het nummer No One Does It Like You van Department Of Eagles.
Marcel Dzama - Aux mille tours is een prachtige introductie tot het universum van Dzama. Door het tonen van tekeningen, collages, kijkdozen, diorama´s en beelden laat het de diversiteit zien waarmee Dzama zijn gedachtewereld heeft vormgegeven. Degene die nog wel de tentoonstelling willen zien, moeten snel zijn want in het Musée d'art contemporain de Montréal is de tentoonstelling Marcel Dzama - Aux mille tours nog tot 25 april aanstaande te zien.
Mark LanctotMarcel Dzama : Aux mille tours
116 bladzijden
Prijs $ 34,95
Musée d'art contemporain de Montréal
ISBN 978–2–551–23877–4
Verschenen februari 2010