Nieuwsgierigheid, de neiging hebben om een ideeën te visualiseren en om het daarna met de rest van de wereld te willen delen. Het zijn stuk voor stuk eigenschappen voor een kunstenaar. Maar ook voor een wetenschapper zijn dit nuttige karaktertrekken. De Zwitserse kunstenaar Christiaan Waldvogel lijkt soms meer wetenschapper dan kunstenaar te zijn in zijn bij Schediegger & Spiess uitgegeven monografie Earth Extremes. Ik ben lange tijd zoet geweest met deze verrassende en uiterst boeiende uitgave.
De wereld is niet plat. Zij is rond. Ongeveer dan. Want de wereld heeft qua vorm ergens het midden tussen een pingpongbal en een ei. Verder draait de aarde om de zon en om haar eigen as. Dat doet zij met zo´n snelheid dat de ongeveer 40.000 kilometer omtrek die de aarde meet in één dag wordt afgelegd. De aarde is ten opzichte van de zon íets gekanteld, waardoor zij niet loodrecht ten opzichte van de zon draait. Daardoor hebben we onze seizoenen afhankelijk van waar de aarde zich bevindt in haar baan om de zon.
Uit: ' Earth Extremes' door Christian Waldvogel (Uitgeverij Scheidegger & Spiess, 2010)
Ik neem aan dat de bovenstaande alinea voor de meeste lezers niet veel nieuws bevat. Maar besef je in die paar zinnen wel wat het inhoud? Zo betekent het feit dat de aarde iets gekanteld is in haar baan om de zon dat de top van de aarde niet op de Noordpool ligt zoals je intuïtief zou verwachten maar ergens in Lapland. In Earth Extremes heeft kunstenaar, architect en computerprogrammeur Christian Waldvogel (1971) negen gedachten over de aarde en haar plaats in het heelal, gevisualiseerd.
Iedere uitwerking van een gedachte is een project op zich. Kosten noch moeite zijn gespaard waardoor de negen in het boek opgenomen projecten ruim zes jaar in beslag hebben genomen. Voor sommige projecten heeft Waldvogel zijn heil gezocht bij enkele extreme middelen.
Uit: ' Earth Extremes' door Christian Waldvogel (Uitgeverij Scheidegger & Spiess, 2010)
Neem bijvoorbeeld het project waarbij hij de gedachte dat de aarde in één dag om haar as draait wil visualiseren. Want wat betekent dat? Het betekent onder andere dat als je ten opzichte van de zon een vaste positie wilt aanhouden, dat je met een snelheid van ruim duizend kilometer per uur naar het westen moet vliegen. Doe je het langzamer dan wordt je ingehaald door de rotatie van de aarde. Kunstenaar Waldvogel wil zo´n gedachte verbeelden. Computerprogrammeur Walfvogel wil dat dat wel wetenschappelijk verantwoord gaat. Waldvogel heeft daarom een straaljager geregeld die gedurende enkele minuten op een vaste hoogte en met een vaste snelheid ten opzichte van de grond vliegt. Door in westelijke richting met 1158 kilometer per uur te vliegen, stond het vliegtuig ten opzichte van de rotatie de aarde maakt een poosje stil.
Uit: ' Earth Extremes' door Christian Waldvogel (Uitgeverij Scheidegger & Spiess, 2010)
Maar hoe toon je nu aan dat het vliegtuig ten opzichte van de zon heeft stilgestaan? Waldvogels oplossing is verbazingwekkend eenvoudig en elegant. Hij heeft toestemming gekregen om de cockpit om te toveren tot een camera obscura door deze op één klein stipje na, te bedekken met een folie. Door lichtgevoelig materiaal aan te brengen op de plek waar zonnestralen vanuit het stipje de achterwand van de cockpit raken, kon hij bepalen of de zonnestralen min of meer op dezelfde plek terechtkwamen. Zou de straaljager sneller of langzamer, hoger of lager hebben gevlogen dan zouden de zonnestralen niet op dezelfde plek terechtkomen maar een veel groter verspreidingsgebied hebben.
Dit project is zoals gezegd slechts één van negen projecten in het omvangrijke boek. Het is fascinerend om te zien hoe nauwgezet Christian Waldvogel zijn (en onze gedachten) over de aarde en haar plek in het heelal heeft verbeeld. De vele foto´s en zelfs zijn berekeningen weten kunstzinnigheid en wetenschap te combineren. Earth Extremes is wat mij betreft één van de grote aanraders van dit jaar!
Uit: ' Earth Extremes' door Christian Waldvogel (Uitgeverij Scheidegger & Spiess, 2010)
Christian Waldvogel
Earth Extremes
496 bladzijden
Prijs € 69,00
Scheidegger & Spiess
ISBN 978–3–85881–305–3
Verschenen juli 2010