Met tuinieren heb ik niet zo veel, ondanks dat (of misschien wel omdat) ik een nogal grote tuin heb. Bij het wieden van het onkruid gooi ik alle ongewenste elementen gedachteloos in de groene container of op de composthoop. Pas wanneer ik iets tegenkom dat luidruchtiger mijn aandacht vraagt, zoals een doorn in mijn arm of een naaktslak die tussen mijn vingers doorglibbert, kijk ik met volle aandacht. Pas dan heb ik oog voor wat er in mijn tuin groeit, bloeit, glibbert en kruipt. In het boek PERCEEL NR. 235. Encyclopedie van een volkstuin heeft fotografe Anne Geene op een verrukkelijke wijze vastgelegd wat er te zien is op 245 vierkante meter van volkstuin 235 op het complex 'Eigen Hof' in Rotterdam-Overschie. Als je ècht kijkt tenminste.
Johan Cruijff zei het al: 'Je gaat het pas zien als je het doorhebt.'. En zo werkt het ook. Je kunt pas oog hebben voor je omgeving als je wéét waarnaar je kijkt. Zien wordt gevoed door kennis over hetgeen je ziet. Kennen en herkennen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met dit soort gedachten moet fotografe Anne Geene met vastberadenheid, engelengeduld en een niet aflatende verwondering haar gehuurde habitat hebben vastgelegd.
uit: PERCEEL NR. 235. Encyclopedie van een volkstuin (Uitgeverij De Hef Publishers,
2010)
Gestructureerd vastleggen vraagt om een systeem. De vraag hoe iets vastgelegd moet worden zal beantwoord moeten worden, evenals de vraag welk systeem voor categorisering van de haar vastgelegde waarnemingen gehanteerd moet worden. Voor een fotograaf is de eerste vraag (hoe leg je het vast) uiteraard relatief eenvoudig: fotograferen. Toch zijn ook daar nog vele keuzes mogelijk in de exacte invulling. Anne Geene heeft er voor gekozen om op zoek te gaan naar de meest geëigende fotografische technieken afhankelijk van hetgeen ze wilde vastleggen.
Voor het vastleggen van de transparantie van diverse bladeren die ze in haar tuin aantrof, koos ze bijvoorbeeld voor zoutdruk. Het is een dikke knipoog naar de geschiedenis van de fotografie. De zoutdruk is één van de oudste methoden om het licht te vangen en werd toegepast door onder andere de fotopionier Fox Talbot (1800-1877). Bij een zoutdruk wordt een vel papier met een oplossing van keukenzout of salmiak 'gezouten'. Daarna wordt een oplossing van zilvernitraat op het geprepareerde papier gebracht. Zo ontstaat het lichtgevoelige zilverchloride. Door een boomblad op geprepareerd papier te leggen, ontstaat een silhouet van dat blad dat afhankelijk van belichtingstijd en transparantie van het boomblad, lichter of donkerder wordt.
uit: PERCEEL NR. 235. Encyclopedie van een volkstuin (Uitgeverij De Hef Publishers,
2010)
Het systeem van categoriseren waarvoor Anne Geene heeft gekozen, heeft niets te maken met bijvoorbeeld de biologische taxonomie van Carl Linnaeus (1707-1778). De fotograaf heeft gekozen voor het categoriseren van haar observaties aan de hand van criteria als soorten op volgorde van waarneming, vormen, kleur, patronen, gedrag, sporen, wolken/lucht en water. Criteria die aansluiten bij onze manier van waarneming en het ervaren van natuur. Hierdoor wordt het volstrekt logisch dat (herfst)bladeren worden ingedeeld in enkelvoudige vouw, opgerold, dubbel gevouwen of drievoudige vouw.
De zichtbare zorgvuldigheid en ernst waarmee het project is aangepakt, laat gelukkig nog veel ruimte voor relativerende humor. Wie het voorwoord leest (en dus niet wordt verleid om direct de foto's verderop in het boek te bekijken) vreest aanvankelijk het ergste wanneer op serieuze toon een verhandeling wordt gegeven over onze manier van waarnemen. Maar wie doorzet en het Ten geleide leest, kan niet anders dan een glimlach krijgen. Enkele citaten:
Bij het vangen van insecten is gebruik gemaakt van de productieve en weinig schadelijke 'sleep-methode', waarbij met een bij de beugel verstevigd net door de vegetatie gesleept werd.
[...] Er zijn nooit meer exemplaren dan absoluut noodzakelijk ter observatie geprepareerd. Desalniettemin moet worden opgemerkt dat vanwege het bescheiden grondoppervlak van het onderzoek het veelvuldig vangen en ter observatie prepareren van een en dezelfde soort mogelijk tot - al dan niet - tijdelijke, lokale extinctie heeft geleid.
Anne Geene's vrees is hopelijk onterecht en zoals ze zelf al aangeeft door het boek af te sluiten met twee copulerende kevers, is de natuur veerkrachtig met een nimmer aflatende wil om te overleven.
uit: PERCEEL NR. 235. Encyclopedie van een volkstuin (Uitgeverij De Hef Publishers,
2010)
PERCEEL NR. 235. Encyclopedie van een volkstuin is een verrukkelijke boek dat uitnodigt om na lezing langer en beter te kijken dan we doorgaans geneigd zijn te doen. Het is een ode aan het kijken. Een absolute aanrader!
Anne GeenePERCEEL NR. 235. Encyclopedie van een volkstuin
191 bladzijden
Prijs € 28,90
Uitgeverij De Hef Publishers
ISBN 978-90-815515-1-9
Verschenen oktober 2010
Bestellen van deze titel kan via de uitgever: aa@dehef.demon.nl