Fotograaf Koos Breukel heeft een zwak voor mensen die niet ongehavend hun levenspad hebben bewandeld. In het boek Faire Face zien we meerdere portretten van mensen die op één of andere manier door het lot zijn getroffen. Het boek verscheen naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling in het Maison Européenne de la Photographie te Parijs waar van 8 september tot 31 oktober 2010 het werk van Koos Breukel te zien was. De portretten nodigen uit om te verkennen wie de personen zijn die achter het gefotografeerde portret schuil gaan. Je staat er met plezier bij stil want de foto's zijn stuk voor stuk juweeltjes.
De portretten van Koos Breukel mag je gerust poespasvrij noemen. Er is niets dat afleidt van degene die het middelpunt van de foto vormt. Met name in het gelaat steken ze qua tint bewust af van de egaal grijze achtergrond. Hun kleding geeft veelal weinig prijs over wie ze zijn of wat ze doen. Vaker wel dan niet vervloeit hun donkere kleding in de achtergrond. Hierdoor lichten de karakteristieke gezichtsvormen zoals oogleden, neusbrug, lippen, kin en oorschelp extra op. De handen worden, indien zichtbaar, onbeholpen tot knuisten gebald of met de vingers in elkaar vervlecht.
Op een wonderlijke manier worden typerende eigenschappen van de geportretteerden opvallend versterkt of juist verzwakt. De literatoren Komrij en Bernlef worden opeens het toonbeeld van sprakeloosheid. De in lange jas gehulde Rineke Dijkstra verbergt haar gezicht achter enkele strengen van haar lange, donkere haar. Het is net niet genoeg om haar strenge blik te verhullen. Onwillekeurig moet je bij deze foto toch denken aan de talloze tieners die zij in hun onbeholpen, semi-naaktheid voor haar eigen camera heeft gehad. Hetzelfde gevoel krijg je bij het portret van de vorig jaar overleden fotograaf Gerard Petrus Fieret. Hij heeft zijn hoofddeksel clowneske over zijn gezicht gedrapeerd waardoor alleen zijn grijze hoofdharen en morsige trui zichtbaar zijn. Dat zijn ernstige gelaat een pagina verder wel goed zichtbaar is, maakt niet meer uit. Het contrast met de dames die hij veelvuldig in verregaande staat van ontkleding heeft vastgelegd, had niet groter kunnen zijn. Klaarblijkelijk is de fotograaf iemand die graag een ander blootlegt maar zichzelf niet wil prijs wil geven.
Bij anderen zie je juist een volkomen overgave aan de camera. Zij geven zich bloot zoals ze dat waarschijnlijk in het dagelijks leven niet zullen doen. Zo heeft Koos Breukel de kwetsbaarheid van de mens vastgelegd in een serie portretten van overlevenden van de Martinair-vliegramp op Faro. Oprechte aandacht en onderzoek waren voor Breukel, die in tijd zelf betrokken was bij een zwaar auto-ongeluk, de sleutelwoorden:
Ik kon naar de psychiater gaan, of ik kon foto's gaan maken om iets te delen met mensen, met ze in aanraking te komen, en iets bij mezelf te onderzoeken [...]
Sommigen waren zo trots op het feit dat er iets was dat over hen ging. Hun omgeving begon zich af te sluiten voor de verhalen, het dreigde weg te ebben. Maar ja, het is natuurlijk geen wereldverbeterend product. Het gaat om aandacht, en die aandacht heb ik ze gegeven. Ik was nieuwsgierig, en er zijn goede vriendschappen ontstaan.
Faire Face is een prachtig kleinood waarbij je bij het aanbelanden van de laatste pagina wel het gevoel hebt dat het een zeer intensieve ervaring per vierkante centimeter is geweest. De reproductie van de foto's is van een ongekende kwaliteit. Hierdoor behouden de foto's, ondanks het geringe formaat van het boek, hun kracht. Een boek om gedoseerd van te genieten, een aanrader.
Koos Breukel. Faire face
96 bladzijden
Prijs € 30,00
Van Zoetendaal Publishers
ISBN 978-90-72532-10-7
Verschenen september 2010