Wat maakt het verschil tussen eeuwige roem en langzaam uit het collectieve geheugen wegglijden met het verstrijken van de tijd? Kwaliteit is daarbij zeker niet de doorslaggevende factor. Dat bewijst de Hongaarse fotograaf Andor von Barsy (1899 - 1965). Zijn vaak spectaculaire en vernieuwende foto's van de Rotterdamse haven zouden hem een plaats in de eregalerij van de Nederlandse fotografie hebben bezorgd. Maar de waarheid is dat hij pas onlangs weer aan de vergetelheid is ontrukt. Van 15 januari tot en met 3 april 2011 is de eerste solotentoonstelling van de foto's die Andor von Barsy (1899-1965) in Rotterdam maakte, te bezichtigen in het Nederlands Fotomuseum. Bij de tentoonstelling verscheen een aantrekkelijke catalogus met daarin een selectie van ongeveer 100 foto's en een inleiding van Frits Gierstberg, kunsthistoricus en hoofd tentoonstellingen van het Nederlands Fotomuseum.
Dat Von Barsy als cameraman en filmmaker in Rotterdam had gewerkt was al langer bekend. Dat hij in de havenstad ook veel en meer dan verdienstelijk heeft gefotografeerd, bleek nog niet zo lang geleden met de herontdekking van zijn fotografische werk. In opdracht van het bedrijfsleven en de gemeente Rotterdam werkte hij omstreeks 1929 aan een fotoboek over de haven voor de Wereldtentoonstelling in 1930 in Antwerpen.
Rotterdam foto: Andor von Barsy. Gemeentearchief Rotterdam (Jap Sam Books, 2011)
De ongebruikelijke camerastandpunten verraden een cineastische blik die bekend is met de Nieuwe Zakelijkheid. Vanuit deze bijzondere perspectieven wordt een havenscene spontaan omgetoverd tot bijna abstract lijnenspel en krijgt een opname van de in bulk opgeslagen goederen de vorm van een vrijwel onherkenbare structuur. Dat laatste is het geval met foto's die hij maakte van de opeenstapeling van vele honderden lege tonnen.
Von Barsy wist de continue drukte en de overweldigende schaal waarop de havenwerkzaamheden plaatsvonden, op een pakkende manier te vangen. Zo heeft hij vanuit een kikvorsperspectief het schilderen van een scheepsromp vastgelegd. De hele foto is in beslag genomen door een aaneengenagelde hoeveelheid metaal die door een handvol schilders onder beangstigende omstandigheden van een verflaag wordt voorzien. De taak lijkt hierdoor van bovenmenselijke proporties. Met evenveel verwondering kijk je naar een opeenstapeling planken van een niet te bevatten omvang.
Rotterdam foto: Andor von Barsy. Gemeentearchief Rotterdam (Jap Sam Books, 2011)
Het boek Andor von Barsy fotograaf in Rotterdam 1927 - 1942 toont werk van een fotograaf dat op een miraculeuze manier in de vergetelheid is geraakt. Want het werk kan zich meten met veel ander fotografisch werk uit diezelfde periode dat wél bij kenners en liefhebbers is blijven hangen. In een bescheiden ogende maar goed verzorgde catalogus is het werk van Von Barsy gelukkig vanaf dit jaar voor een groot publiek toegankelijk geworden.
Joop de Jong, Frits Gierstberg m.m.v. Floris Paalma (samenstelling en redactie)Andor von Barsy fotograaf in Rotterdam 1927 - 1942
120 bladzijden
Jap Sam Books
ISBN 978-94-90322-26-7
€ 25,00
Uitgegeven januari 2011