Het is weinig films gegeven om ook na vijftig jaar een groot publiek te blijven boeien. Dat geldt des te meer voor een science fiction film waarbij de kans op verouderde inzichten en gedateerde special effects levensgroot zijn. Maar de film 2001: A Space Odyssey staat ook bijna vijf decennia na de première in 1968 nog steeds als een huis. Hoe dat kan en hoe de film tot stand is gekomen is op een fantastische manier beschreven en in beeld gebracht door Piers Bizony in het boek The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey'.
Uit: The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey' door Piers Bizony (Taschen, 2015)
Wanneer je het boek The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey' voor het eerst in handen hebt, valt je oog niet direct op de inhoud maar op de vormgeving van het geheel. Een schuifhoes met daarop de gestileerde titel verhult het monolithische ogende boek zelf. Het boek met vrijwel dezelfde lengte-breedte-hoogte-verhoudingen als de monoliet uit de film voelt wel erg compact aan. Maar net wanneer je al bladerend vreest dat deze compactheid ten koste gaat van het beeldmateriaal, kom je de eerste uitvouwbare pagina's tegen met daarop ontwerpen en panoramische foto's van de set.
Uit: The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey' door Piers Bizony (Taschen, 2015)
Dan de inhoud zelf. Wat een heerlijk staaltje cinematografische geschiedschrijving! Auteur Piers Bizony heeft alle aspecten van de totstandkoming van de film uitvoerig en met een vlotte pen beschreven. Zonder je daarvan bewust te zijn raas je van kaft tot kaft door het boek. Ondertussen val je van de ene verbazing in de andere. Ik zal ze zeker niet allemaal noemen maar de grootste verrassing was toch wel dat Kubrick het voor elkaar heeft gekregen om een filmstudio te verleiden om het filmproject te financieren terwijl hij en wetenschapper/science fiction schrijver Arthur C. Clarke nog bezig waren de contouren van het script te schetsen.
Uit: The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey' door Piers Bizony (Taschen, 2015)
De samenwerking tussen Kubrick en Clarke is ook opmerkelijk omdat 2001 een geesteskind van beide heren is geweest zonder dat dit heeft geleid tot een clash van ego's. Wellicht was dat mogelijk omdat het geesteskind van beide heren twee verschillende gedaanten heeft aangenomen: die van de film en die van het boek. Aan het boek is de naam van Arthur C. Clarke verbonden en aan de film die van Stanley Kubrick. Piers Bizony beschrijft smakelijk hoe de schrijver en de cineast van 1965(!) tot 1968 de film en het boek vorm hebben gegeven door hun wederzijds inspirerende ontmoetingen en correspondentie.
Uit: The Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey' door Piers Bizony (Taschen, 2015)
Hoe het komt dat de film zelfs na bijna vijftig jaar nauwelijks gedateerd aandoet, is grotendeels toe te schrijven aan de maniakale betrokkenheid van Kubrick bij alle aspecten van de film. Kubrick wilde een realistische inschatting van de science achter de science fiction. Hij zorgde er daarom voor dat hij zich alle mogelijke wetenschappelijke kennis eigen maakte op het gebied ruimtevluchten en computertechnologie. Deze extrapoleerde hij vervolgens naar een mogelijk ontwikkeling omstreeks het jaar 2001. Hierdoor krijg je als kijker, zelf anno 2015, nog steeds het gevoel dat je meer te maken met science dan met fiction.
Uiteraard besteedt Piers Bizony in het boek ook veel aandacht aan de indrukwekkende sets, de acteurs, de ontvangst van de film, de filmmuziek en de invloed die 2001: A Space Odyssey heeft gehad. Bizony weet vele achtergrondverhalen tot leven te brengen en je te enthousiasmeren om hernieuwd kennis te maken met dit filmische meesterwerk waarbij je en passant ook het gelijknamige boek van Clarke wilt (her)lezen. Een aanrader!
Piers BizonyThe Making of Stanley Kubrick's '2001: A Space Odyssey'
562 bladzijden
Taschen - Uitgeverij Librero is de officiële importeur van Taschen voor Nederland en België
ISBN 978-3-8365-5954-6
€ 59,99
Uitgegeven juli 2015