Van 22 december 2007 tot en met 6 april 2008 is er in het Gemeentemuseum Den Haag een tentoonstelling van een van de belangrijkste grafici die Nederland gekend heeft in de 20e eeuw: "Dirk van Gelder. Tekenaar en veelzijdig graficus". Reden genoeg dus om de eigen boekenkast in te duiken op zoek naar een (bijzonder) boek over Dirk van Gelder.

Het meest bijzondere boek dat ik in mijn eigen collectie kon vinden, was "Henk van Buul–Dirk van Gelder. Zijn exlibris en gelegenheidsgrafiek". Het is uitgegeven in 1984 als 61e uitgave van de Arethusa Pers van Herbert Blokland. De oplage bedroeg 400 exemplaren waarvan 275 als jaarpremie dienden voor de leden van de Exlibris–kring. Dit is een van de 25 Romeins genummerde exemplaren in een speciale band en uit de (voormalige) collectie van collega–graficus (van Dirk van Gelder), Reinder Homan.

Nu naar het echt mooie gedeelte van het boek. In het boek zijn namelijk 15 afdrukken opgenomen die rechtstreeks van de blokken zijn gedrukt. Kortom, het boek bevat originele grafiek. Dat biedt de uitgelezen kans om het werk van Dirk van Gelder toe te lichten.

Dat lijkt misschien wat overdreven maar daar vraag je wel om wanneer je als schrijver uit een eerdere publicatie het volgende citeert: "Het niet–aflatende is hem eigen, een lust om in de diepte te graven. Een drift om het uiterste uit iets te halen. Een dwingende behoefte aan volkomen realisering van de innerlijke bedoeling: Liefst zoekt hij de technische weerstanden op en trekt hij de sterkst mogelijke beeldende spanningen tezamen op het kleinst mogelijke oppervlak, waarbij zijn aangeboren maat en schaal hem goede diensten bewijzen".

Want hoe ziet dat er uit: "sterkst mogelijke beeldende spanningen tezamen op het kleinst mogelijke oppervlak"? Om dat te illustreren heb ik een deel van het frontispice, dat als Kerstwens voor G.M. van Wees is gemaakt in 1940, vergroot. En dan zie je de detaillering. Bedenkt u zich bij het bekijken van de afbeelding dat wat u ziet in het echt niet groter is dan ongeveer 5 keer 5 centimeter.

Maar het is niet de detaillering alleen die het zo bijzonder maakt. Het is de combinatie van en een goede compositie, en rekening houden met een goede zwart/wit verhouding en rekening houden met het totaalbeeld inclusief belettering. Daar, in de geslaagde combinatie van al deze facetten, zit naar mijn mening de grote kracht van het werk van Dirk van Gelder.

De grote aantrekkingskracht van een boek met originele grafiek is dat je een eigenlijk altijd een kunstwerk op handzaam formaat in huis hebt. Je boekenkast transformeert langzaam in een soort museum. Dat laat onverlet dat ik begin januari 2008 afreis naar Den Haag om al dat andere moois dat hij heeft gemaakt, te aanschouwen in het Gemeentemuseum. U toch ook?